- 24 -
de organisatorische, de inhoudelijke en de bestuurlijke consequenties en de huisvesting. Pas op
basis van dat onderzoek worden, in januari/februari 1991, na weer een uitvoerige insprakronde
definitieve besluiten genomen. Daarbij spreken wij op dit moment een voorkeur uit voor één
brede scholengemeenschap. Mocht echter op basis van de onderzoeken blijken dat het verstandiger
is, bijvoorbeeld om personele, onderwijsinhoudelijke of huisvestings redenen, om te kiezen voor
twee well icht drie - maar dan heb je het over minder brede scholengemeenschappen - dan zullen
wij dat zeker niet laten.
Ik wil dan nu nog ingaan op een opmerking van een aantal fracties - mevrouw Van Ulzen en
de heer Ybema hebben het daarover gehad - of breed en categoriaal niet naast elkaar kunnen blij
ven bestaan. Ik denk, voorzitter, dat dat niet kan. Een brede scholengemeenschap is niet een
doel In zich. Een brede scholengemeenschap is de vormgeving van een aantal uitgangspunten en
doelstellingen die wij hier met z'n allen hebben vastgesteld. Ik denk dat mevrouw Westra gelijk
heeft als zij zegt dat onderwijs niet een kwestie is van "U vraagt en wij draaien". Nee, onder
wijs is meer dan dat. Het kan niet zo zijn dat iemand die een categoriaal gymnasium wil dat
krijgt of dat iemand die categoriaal atheneum wil van ons kan verwachten dat wij achter elkaar
naar mevrouw Ginjaar lopen om te zeggen dat er in Leeuwarden behoefte is aan een categoriaal
atheneum en dat wij een categoriaal atheneum willen hebben. Of stel je voor dat er iemand komt
die zegt: Ik wil een heel brede scholengemeenschap met een gymnasiale afdeling. Daar kunnen wij
op dit moment niet aan voldoen, maar wij zullen er voor zorgen. Voorzitter, wij kunnen niet
alles want wij moeten het doen met het aantal leerlingen dat wij in Leeuwarden hebben. Het is
onmogelijk om te denken dat je daar een pkket met voor elk wat wils van kunt mken. Dat kan
niet en dat is ock niet wenselijk.
Wij moeten keuzes maken. Die keuzes moeten wij niet maken op basis van vraag en aanbod,
want dat zou als uiterste consequentie ertoe kunnen leiden dat het lbo op enig moment geen
bestaansrecht meer heeft, maar op basis van inhoudelijke overwegingen en uitgangspunten. (De
heer Ybema: Voorzitter, ik wil graag even interrumperen. Ik vind dat de wethouder nu een beetje
een karikatuur schildert van de markgerichte benadering van het onderwijs: als iemand behoefte
heeft aan een categoriaal gymnasium of aan een brede scholengemeenschap dan zal dat er moeten
komen. Ik vind dat wij, als wij op die manier gaan discussiëren, dan beter kunnen stoppen. Het
gaat erom of je in het onderwijs heel nadrikkel Ijk wilt kijken voor welke onderwijsvormen een
brede belangstelling is. Dus onderwijsvormen die getalsmatig levensvatbaar zijn. Ik denk dat
dat een heel legitieme benadering is.) Wordt dat nu ineens het criterium? (De heer Ybema: Nee,
maar ik vind dat daar ock naar gekeken moet worden.) Dat betekent dus dat wij, wanneer er op
een gegeven moment niet meer voldoende vraag Is naar het lbo, het lbo dan maar moeten opheffen,
terwijl u daar in eerste instantie zo uw zorgen over hebt uitgesproken? Ik vind dat wel een wat
eenzijdige benadering, mijnheer Ybema. (De heer Ybema: Je neemt nogal wat verantwoordelijkheid
op je als je met voorbijgaan aan de markt op dit punt helemaal zelf beslist wat goed is voor de
mensen. Ik denk dat je beide moet doen. Je moet kijken wat voor structuur je kunt bieden met
name gelet op het brede maatschappelijk belang, maar Je moet ock kijken hoe de behoeften binnen
de maatschappij, bij leerlingen en bij ouders liggen. Dat vind ik verstandig.)
Wij moeten geen valse verwachtingen wekken, mijnheer Ybema. De markt is meer dan de mensen
die gymnasium willen. U moet dan consequent zijn en op een gegeven moment zeggen: Misschien is
er inderdaad ock een markt voor mensen die een heel brede scholengemeenschap willen met een
gymnasiale afdeling. Of misschien Is er een markt voor ouders die een categoriale school voor
avo willen. Waarom zou je daar dan niet aan tegemoet moeten komen? (De heer Ybema: Ik heb mij
ock helemaal niet uitgesprcken tegen brede scholengemeenschappen. Die suggestie wordt hier
iedere keer gewekt, maar dat is volstrkt ten onrechte!) De Indrk die u wel wekt is dat u wilt
houden wat wij hebben en dat staat in de weg dat wij andere dingen doen. (De heer Ybema: Daar
ben ik bepaald niet van overtuigd.) Goed, u moet mij dat in tweede instantie dan nog maar een
keer uitleggen.
Bovendien heb ik erg veel moeite met uw benadering - ock in de commissie hebt u dat
gedaan - alsof de inhoudelijke doelstellingen die wij twee jaar geleden hier nota bene met z'n
allen hebben vastgesteld nu ineens niet meer gelden. U hebt dat in de commissie de "zeventiger
jaren filosofie" genoemd. Alsof nadenken over maatschappelijke ongelijkheid en de manier waarop
je met het onderwijs een bijdrage kunt leveren om die op te heffen niet meer in is. Met dat
- 25 -
soort benaderingen, een benadering dat onderwijs een kwestie is dat wij reageren op datgene wat
de consument wil, kan ik niet uit de voeten. (De heer Ybema: Opnieuw wordt er een karikatuur
geschilderd. Ik mak er... (De Voorzitter: U krijgt nog een tweede termijn.) (De heer Ybema:
Ik mak er bezwaar tegen dat gezegd wordt dat ock ik in de Commissie voor het Onderwijs afstand
zou hebben genomen van de uitgangspunten die in 1985 en 1986 zijn geformuleerd. Dat is in het
geheel niet het geval. Ik heb alleen gezegd en dat houd Ik ock overeind... (De Voorzitter: Ik
wil u nu toch wel onderbrken, want ik vind dat uw interrupties nu bijna een inleidend k ark ter
gaan krijgen.) (De heer Ybema: Ja, maar er worden vrij forse beschuldigingen geuit.) (De Voor
zitter: U krijgt nog een tweede termijn en dan hebt u nog voldoende gelegenheid om te reageren
op wat de wethouder in eerste termijn In haar antwoord heeft gezegd. Mevrouw VI ietstra gaat
verder.)
Ik krijg de indrik, voorzitter, dat de heer Ybema weer wat terucjiomt op dingen die in de
commissie zijn gezegd. (De heer Ybema: Al weer zo'n suggestieve opmerking! Ik vind dat heel
flauw.) U hebt daar letterlijk gezegd: "Het is een achterhaald en gedateerd verhaal uit de
zeventiger jaren dat niet meer past in deze tijd". Dat is een opmerking die mij stekt, voor
zitter, omdat ik denk dat ok in deze tijd nog steeds sprke is van maatschappelijke ongelijk
heid en dat je ok in je onderwijsbeleid zult moeten nadenken over de vraag hoe je kunt werken
aan het opheffen daarvan. Ik wil dan nu ingaan op de concrete punten die de verschillende
spreksters en sprkers naar voren hebben gebracht.
Mevrouw Doevendans heeft terecht, voorzitter, haar ernstige zorgen uitgesprken over de
ontwikkelingen binnen het lbo. Het leerlingenaantal binnen het lbo loopt dramatisch terug. Ok
andere sprkers hebben daar overigens hun zorgen over uitgesprken. Wat kunnen wij doen om te
voorkomen dat het lbo in de problemen komt? Op dit moment zit het lbo al in de problemen. Ik
dek dat u inmiddels allemaal de brief hebt gkregen van het personeel en het bestuur van de
Wikel, die nogmaals zeggen dat zij in het voorstel zoals dat nu door het college is ontwikkeld
een positieve kant zien en daaraan mee willen werken, maar dat zij het rampzalig vinden dat het
college aan de raad voorstelt om de hele zak een Jaar op te schorten omdat zij bang zijn dat
dat voor het lbo wel eens te laat kan zijn.
De heer Ybema zegt dat het lbo hem zorgen baart, maar hij doet vervolgens geen ekele
oplossing om daaraan tegemoet te komen. (De heer Ybema: Ik heb wel een voorstel gedaan!) Ja, de
enige oplossing die u suggereert is: Laat ze maar bij elkaar kruipen. Men ziet dat volstrkt
zelf niet als een oplossing. Als u weet dat er steeds minder ouders kiezen voor een Ibo-
oplelding omdat het lbo maatschappelijk gezien een steeds lagere waardering krijgt, dan is het
lbo daar dus niet mee gebaat. (De heer Ybema: Het voorstel dat er nu ligt betkent dat wij vier
of vijf jaar niets doen.) Nee, het is niet gezegd dat wij vier of vijf jaar niets doen. Ik vind
alleen dat u het lbo een dokje voor het bloeden geeft. Daar lost u voor het lbo niets mee op.
U zult dan zeggen: Dan laten wij het lbo fuseren met de school voor mavo. Maar welke school
voor mavo? Nou die staan niet te springen, ledereen roept wel - u doet dat ok - brede scho
lengemeenschappen prachtig, maar niet met mijn school, wij moeten zelfstandig blijven. Daarmee
laten wij met z'n allen het lbo toch behoorlijk in de kou staan. (De heer Ybema: Wat wijzigt er
nu concreet de komende vier/vijf jaar voor het lbo in de structuur?) Wat wij op dit moment
concreet doen, mijnheer Ybema,... (De Voorzitter: Mag ik u voorstellen dat u zich beiden weer
via de voorzitter tot elkaar wendt, want dan wordt de zak wat afstandelijker. Vak wordt het
daar wat beter van.)
Voorzitter, ik ga verder met de beantwoording van de vragen van mevrouw Doevendans. (De
heer Ybema: Er ligt nog een vraag van mij.) U komt nog aan de beurt, mijnheer Ybema. (De Voor
zitter: De wethouder is nog niet aan het eind van haar eerste termijn.) U was de laatste
sprker in de rij, dus ik ga ok het laatst op uw betoog In.
Mevrouw Doevendans heeft gevraagd hoe de lbo-besturen zich opstellen. Als u de brieven
hebt gelezen van de scholen voor lbo dan kunt u daaruit lezen dat zij in het algemeen positief
staan ten opzichte van het gemeentelijke plan. Voorbehouden worden gemakt door aan de ene kant
de agrarische school. Deze school valt onder het Ministerie van Landbouw dat op een andere
lijn zit voor wat betreft het agrarisch onderwijs. Men streeft daar naar verticale agrarische
onderwijscentra. Voor de agrarische school is dat een onzkerheid en een reden om voorlopig in
die lijn mee te gaan.
