- 21 -
De heer Ybema komt tot de conclusie dat het gesprek eerst moet worden afgerond en dat dan
pas verder moet worden gegaan. WIJ kiezen voor de andere weg. WIJ hebben gezegd: WIJ nemen
eerst het besluit, voeren op grond van die besluitvorming de discussie en proberen dan het rijk
ervan te overtuigen dat dit moet kunnen.
De heer Rozema heeft gezegd dat hij bij voorgaande gelegenheden zich hier reeds tegen
heeft verklaard en bevestigt dat nu nog eens. Op zijn opmerking over sanctie, boycot en econo
misch voorkeursbeleld ben Ik Inmiddels al Ingegaan.
De heer De Beer heeft het standpunt van de VVD dat het hier gaat om rijks buitenlands
beleid nog een keer herbevestigd,
Ik wil het hierbij laten, voorzitter.
De Voorzitter: Dan gaan wij nu eerst pauzeren.
De Voorzitter schorst, om 21.00 uur, de vergadering voor de pauze.
De Voorzitter heropent, om 21.25 uur, de vergadering.
De Voorzitter: Ik heropen de vergadering. Aan de orde Is de voortgezette behandeling van
agendapunt 15, tweede termijn. Mevrouw De Haan heeft het woord.
Mevrouw De Haan-Laagland: Mijnheer de voorzitter, Ik wil één opmerking maken naar aanlei
ding van de reactie van wethouder Heere. HIJ heeft gereageerd op ons verzoek om een straat te
vernoemen naar Nelson Mandela. Ik weet dat er In die discussie altijd twee argumenten hebben
gespeeld. Het ene argument Is dat de lijn Is om geen mensen te vernoemen die nog In leven zijn.
Het andere meer praktische argument Is dat, als Je een straat van naam gaat veranderen, al lei
lel mensen In moeilijkheden worden gebracht omdat zijn hun adres moeten veranderen enz.
Onze Informatie Is dat door de her InrIchtlng In de Transvaalwljk tenminste twee straten
een nieuwe naam moeten hebben. Dat praktische argument zou dan wegvallen. Voor wat betreft het
eerste argument wil Ik namens onze fractie het college vragen om voor een straat In de Trans
vaalwljk een uitzondering te maken op de regel voor Nelson Mandela. De reden daarvoor heb Ik
gegeven, In die zin dat de antl-apartheldsstrIJd In Leeuwarden leeft en dat de naam van Nelson
Mandela daar zo aan verbonden Is dat het ons In dit geval Juist een heel goed Idee lijkt om op
die regel een uitzondering te maken. De wethouder heeft gezegd dat hij onze suggestie meeneemt
naar het college. Ik verwacht eerlijk gezegd dat wij daar binnenkort vla de commissie of ander-
zins de uitslag van horen. Ik wacht dat punt even af.
Ik wil dan nu een opmerking maken In de richting van mevrouw Van Ulzen. Ik zou haar willen
vragen om voortaan allerlei gedetailleerde vragen In de commissie te stellen. In de Commissie
voor Algemene Zaken Is dit punt uitvoerig aan de orde geweest en daar zijn al dit soort argu
menten eigenlijk nauwelijks aan de orde geweest. (De Voorzitter: Het Is ook In strijd met de
structuur van het werken van deze raad, die ooit heeft gekozen voor een voorbehandeling In com
missies die allemaal openbaar zijn. De gedachte daarbij Is dat datgene wat een keer In het
openbaar Is gezegd niet nog een keer herhaald hoeft te worden.) (Mevrouw Van UIzen-Hakker
Mevrouw De Haan zegt zojuist dat deze vragen niet In de commissie zijn gesteld.) (De
Voorzitter: Dan Is dat verzuimd en dat Is dan ook In strijd met de bedoeling.) Precies, wij
hebben daar afspraken over gemaakt en Je krijgt op deze manier het gevoel dat er allerlei one
nigheid binnen de VVD-fractle leeft en In de raad wordt uitgevochten. Dat vind Ik heel onple
zierig, afgezien van het feit dat wij het met het verhaal niet eens zijn, maar dat Is In eerste
Instantie wel gebleken.
Ik wil ook een opmerking naar D66 toe maken, omdat het verhaal mij uitermate onduidelijk
overkomt. Ik begrijp van de heer Ybema dat hij het ermee eens Is dat In principe de strijd naar
het rijk toe gevoerd wordt om de vrijheid erkend te krijgen dat gemeenten daar een eigen beleid
In mogen voeren. HIJ Is alleen uitermate onduidelijk over de vraag of wij dat beleid dan ook
moeten voeren. In eerste Instantie heeft de heer Ybema In de discussie In 1988 gezegd dat hij
- 22 -
vindt dat wij dat niet moeten doen, het Is alleen maar getuigenispolitiek en daar kopen wij
niets voor. Nu stelt hij er een aantal vragen over en spreekt zich niet duidelijk uit of wij
dat nu wel of niet moeten doen. Ik had het helderder gevonden als de heer Ybema ook met een
duidelijk standpunt was gekomen. (De heer Ybema: Voorzitter, Ik dacht dat het standpunt van D66
wel duidelijk Is geweest. WIJ hebben natuurlijk geen goed woord over voor het apartheidsregime
en wij zijn ook voor een uitvoerbaar antl-apartheldsbeleld. Alleen onze kritiek richt zich er
steeds op dat het beleid zoals dat begin 1988 Is geformuleerd en zoals dat vanavond volgens ons
weer wordt vastgelegd praktisch niet uitvoerbaar Is en dus concreet geen enkele Inhoud kan
krijgen. Dat Is het punt.) Het Is duidelijk dat dan de politieke wil ontbreekt om daar ook In
houd aan te geven. Zo Interpreteer Ik het dan maar, want daar komt het naar mijn Idee op neer.
D66 heeft Indertijd hetzelfde verwoord en dat Is dus kennelijk niet veranderd.
Mijnheer de voorzitter, Ik wil het hier eerst bij laten.
Mevrouw Van UIzen-HakkerIk wil vooraf stellen dat Ik erg teleurgesteld ben over de wijze
waarop de heer Heere In mijn ogen op een volstrekt onvoldoende wijze en zelfs op een badineren
de toon - een dergelijke toon dient niet van toepassing te zijn op het onderwerp dat wij vana
vond behandelen - mijn vragen heeft beantwoord.
De heer Heere heeft eigenlijk een heleboel dingen niet beantwoord. Nogmaals, bladzijde 3,
negende regel van onderen waarin staat dat het concept-besluit op bepaalde onderdelen wellicht
anders had geluld wanneer het college zelf de formulering had verzorgd. Wat mij verbaast Is dat
de heer Heere zegt - Ik neem aan dat hij dit onderwerp In zijn portefeuille heeft - dat mijn
vraag een academische vraag Is en dat hij het antwoord daarop niet kan bedenken. Dat begrijp Ik
absoluut niet.
De besluitvorming over de te vestigen bedrijven Is volgens de wethouder niet aan de orde.
Ik vind dat wat kortzichtig, want dat komt natuurlijk binnenkort hopelijk wel aan de orde. Dus
Ik denk dat het wel degelijk aan de orde Is. De sponsoring die wij niet hebben zoals de wethou
der zelf heeft gezegd Is nul. Die wordt hierin toch ook genoemd? Het gaat wel over Iets wat wij
niet hebben, maar het gaat niet over Iets wat In de toekomst hopelijk zeer nabij Is. Dat kan Ik
dan weer niet rijmen.
Dan zegt de wethouder dat hem over de FrontlIJnstaten niets bekend Is. Ik mag verondei
stellen dat Iemand die deze materie In zijn portefeuille heeft op zijn minst kan weten hoe de
verhouding met de FrontlIJnstaten Is. Ik begrijp nu ook hoe het komt dat de heer Heere Tanzania
bij de Front I IJnstaten rekent. Dat land ligt echter zo'n 1.500 kilometer verwijderd van de
noordgrens van Zuld-Afrlka, maar Ik begrijp dat de wethouder daar ook niets van snapt.
Vervolgens zegt de wethouder dat er alleen wordt gerapporteerd bij bedragen boven de
f 100.000,Dat betekent dus dat men kennelijk beneden dat bedrag enigszins vogelvrij Is.
Waar Ik mij ook aan gestoord heb Is dat de wethouder zegt dat de vergelijking met Oost-
Europa hier niet ter zake Is. HIJ haalt dan aan dat wij met Rusland de banden hebben bekrach
tigd en dat de VVD daar geen problemen mee had mee. Dat klopt, wij willen Juist graag datzelfde
beleid van toepassing hebben met betrekking tot Zuld-Afrlka.
Ik zou toch graag nogmaals van de heer Koopmans willen horen of zijn visie Is gewijzigd,
want hij zegt In 1986 dat deze voorstellen lijken op chantage-achtlge middelen. HIJ heeft de
heer BIJkersma geen antwoord gegeven, hij heeft mij straks geen antwoord gegeven, misschien wil
hij nu voor de derde keer dit antwoord wel geven. Het Is volkomen eerzaam dat Iemand zijn visie
wijzigt. Dat kan, maar dan mag men dat toch horen? (De heer Koopmans: Voorzitter, Ik houd mij
meestal aan de termijnen.) Nee, u ontwijkt gewoon de antwoorden, mijnheer Koopmans, dat staat
los van termijnen. Wil Ik u die vraag nog een keer voor de zekerheid stellen? Is uw visie
gewijzigd sinds 1986?
Omdat wij geen sponsorgeld hebben hoeven wij ook niets terug te storten. Bovendien hebben
wij In leder geval de zekerheid dat wij dat niet zullen krijgen ook. Dus daar kunnen wij geen
problemen over hebben.
Wat mij ook verbaast Is het antwoord van de wethouder oo mijn vraag over onderdeel I van
het ontwerp-besIuIt. HIJ zegt dat daarin wordt bevestigd dat het gaat om een voorkeursbeleid.
Ik wil datgene wat In onderdeel I staat nog weieens voorlezen, omdat het hier niet staat In het
Chinees. Onderdeel I luidt: "nog eens te bevestigen geen produkten en diensten aan te kopen uit
