termen van cultuur, met alle kracht door te zetten.
Het zijn vooral de burgers die daar straks de vruchten van moeten pluk
ken. Dan gaat het om zaken als echt snelle beantwoording van brieven, zo
weinig mogelijk loketten, simpele bouwvergunningen binnen enkele weken
afgedaan, korte heldere nota's in gewone mensentaal, maar bijvoorbeeld
ook openingstijden die afgestemd zijn op veranderende maatschappelijke
behoeften.
Ook zou de gemeente in het kader van een betere dienstverlening een
subsidiezoeker kunnen aanschaffen; een computer waarmee inwoners direct
kunnen zien voor welke premiemogelijkheden zij in aanmerking komen. In
Enschede en Hengelo bevat de subsidiezoeker 25 landelijke en 10 gemeente
lijke subsidieregelingen.
Een overheid die snelle service en maatwerk levert, minder bureaucratisch
en minder anoniem is, komt dichter bij de individuele burger te staan.
Dat is de randvoorwaarde voor elke bestuurlijke vernieuwing.
Bij het bevorderen van de lokale democratie heeft de gemeenteraad ook
zelf een duidelijke verantwoordelijkheid. De essentiële taak van politie
ke partijen is vanuit eigen beginselen richting te geven aan het beleid.
Zonder te belanden in discussies over technische details en zonder
politieke keuzes uit de weg te gaan.
De desinteresse kan bij een deel van de burgers worden verklaard uit het
maatschappelijke isolement waarin zij verkeren. Vorige jaren ben ik
uitvoerig ingegaan op de steeds scherpere maatschappelijke tweedeling en
de vaak uitzichtloze positie waarin een deel van onze medeburgers ver
keert. Maatschappelijk isolement leidt snel tot politieke apathie. Het
beleid gericht op sociale vernieuwing probeert juist deze groeperingen
weer uitzicht op perspectief te bieden. Ook in het kader van bestuurlijke
vernieuwing is het welslagen van de sociale vernieuwing van doorslagge
vend belang.
Een derde randvoorwaarde is een open bestuurstijlDan hebben wij het
over een actief communicatie- en participatiebeleid. Op dit punt loopt
Leeuwarden eerder vooróp dan achter bij de gemiddelde Nederlandse gemeen
te, maar misschien zijn nog verdere verfijningen mogelijk.
Ik laat hier de rol van de politieke partijen zelf buiten beschouwing.
Voor ons is duidelijk dat ook zij de taak hebben de lokale democratie
nieuw leven in te blazen. Het politiek café, dat de PvdA maandelijks
voor haar leden, maar ook voor buitenstaanders, organiseert, probeert
daar een steentje aan bij te dragen.
ad 2. (maatregelen die de gemeente bij het rijk moet bepleiten)
Volgens ons zijn ook op landelijk niveau enkele maatregelen nodig waarmee
de lokale democratie meer profiel kan krijgen.
Allereerst moet het proces van decentralisatie van bevoegdheden van rijk
en provincie naar gemeenten in een veel hogere versnelling worden gezet.
Zowel in inhoudelijke als in financiële zin zijn gemeenten nog te vaak
bijkantoor of filiaal van Den Haag.
6
In de tweede plaats zou het lokale belang van de raadsverkiezingen sterk
toenemen als in Nederland, net zoals in andere landen, niet alleen de
raadsleden, maar ook de burgemeester rechtstreeks wordt gekozen. Ik wil
hiermee niets afdoen aan de kwaliteiten van de benoemde burgemeesters,
dat geldt nadrukkelijk ook de voorzitter van deze raad. Het gaat mij
hier om de democratische context. En dan is er duidelijk sprake van een
veranderend denken in Nederland. De voorzitter van de VNG, tevens CDA
burgemeester van Den Haag, de heer Havermans, liet zich onlangs ontval
len, dat de trend naar de gekozen burgemeester "niet meer tegen te houden
is"
Zoals bekend beraadt de commissie Deetman zich over deze en andere
onderwerpen. Wij vinden dat gemeenten deze kwestie niet aan de landelijke
commissie moeten overlaten, maar signalen moeten afgeven. Ik voeg hier
aan toe dat Leeuwarden zich wat ons betreft zou kunnen aanmelden als
proefgemeentenu zich over een aantal jaren een burgemeestersvacature
aandient. Wettelijk is dat nog niet mogelijk, maar de Minister van
Binnenlandse Zaken zou namens de Kfoon op 'ons verzoek kunnen toezeggen
dat de in Leeuwarden bij wijze van experiment gekozen burgemeester te
zijner tijd ook door de Kroon zal worden benoemd, vooruitlopend op de
noodzakelijke wetswijzigingen. Wij realiseren ons dat er dan moet worden
nagedacht over een hele reeks vragen, maar daar hebben wij dan ook nog
even de tijd voor.
Een tweede suggestie richting rijksoverheid die op de raadsverkiezingen
betrekking heeft. De raadsverkiezingen zullen veel minder sterk door
landelijke items worden beheerst, wanneer zij in de tijd gespreid worden
gehouden. Ook daarvoor is een wetswijziging nodig.
Ten slotte zijn de openingstijden van de stemlokalen uit de tijd, afge
stemd op verouderde arbeids- en mobiliteitspatronen. Ook op dit punt is
eigentijdse wetgeving nodig.
Mijnheer de voorzitter, ik wil naar aanleiding van de 4 punten, die ik
net genoemd heb en die wij eigenlijk richting rijk willen bepleiten, een
motie indienen. Deze motie luidt als volgt:
"De raad van Leeuwarden, in vergadering bijeen op 21 januari 1991,
overwegende
dat het van groot belang moet worden geacht, dat de politie
ke en maatschappelijke betrokkenheid van de burgers bij de
lokale politiek wordt vergroot;
dat de gemeentelijke overheid hierbij een primaire verant
woordelijkheid heeft;
dat echter ook de rijksoverheid medeverantwoordelijk is om
aan dat lokale streven vorm te geven;
dringt er bij de regering en Tweede Kamer op aan:
1. Het proces van decentralisatie van taken met bijbehorende
7
