is immers vaak gemakkelijker om bestaande wetgeving aan te passen op het
moment dat de maatschappelijke werkelijkheid inmiddels ook anders is. In
dat licht beschouwd vinden wij het een goede zaak dat ook Leeuwarden nu
een samenlevingsregister instelt, nadat pogingen om dit samen met andere
grote gemeenten te doen helaas mislukt zijn. Dit laatste is ook de reden
dat een aantal gemeenten ons inmiddels is voorgegaan, hoewel juist
Leeuwarden één van de eerste gemeenten was waar de discussie aan de orde
is gesteld. Naar aanleiding daarvan één vraag nog aan de wethouder.
Wanneer gaat één en ander nu concreet in, want in begeleidende stukken
bij de commissie stond nog de datum van 1 oktober, maar die is inmiddels
al verstreken.
Daaraan gekoppeld de vraag: gaan wij nu ook alsnog andere gemeenten toch
vragen om zelf een register in te stellen zoals op pagina 2 van de
raadsbrief staat?
Tot slot mijnheer de voorzitter, een laatste opmerking. Wij betreuren het
in hoge mate dat ook hier dit besluit niet raadsbreed gedragen lijkt te
gaan worden. Net als een gezamenlijke actie van meerdere gemeenten, zou
ook een unaniem raadsbesluit van grotere waarde kunnen zijn bij die
beïnvloeding van maatschappelijke normen en waarden. Helaas een gemiste
kans voor Leeuwarden.
Mevrouw Tiemersma: Vorig jaar oktober hebben wij ook in deze raad gespro
ken over een onderzoek naar de mogelijkheden van een symbolische actie
om de maatschappelijke discussie over gelijkberechtiging van samenle
vingsvormen anders dan het huwelijk op gang te brengen. Mijn fractie
heeft toen gezegd niet mee te willen werken aan een symbolische actie die
bestaat uit een soort fake-huwelijk. Nu ligt er een voorstel om een
samenlevingsregister in te stellen in de gemeente Leeuwarden. Ook hieraan
zullen wij onze medewerking niet verlenen. Voordat ik aangeef waarom wij
hier niet mee kunnen instemmen, wil ik eerst duidelijk stellen dat dit
niet betekent dat wij tegen gelijkberechtiging van andere samenlevings
vormen dan het huwelijk zijn, in tegendeel. Wij hebben daarom van harte
ingestemd met de petitie van een aantal gemeenten om de Tweede Kamercom
missie, die hier mee bezig is, tot spoed aan te manen. Het is belangrijk
dat er snel meer duidelijkheid komt over deze zaken.
In de raadsbrief wordt meerdere malen gesproken over individualisering
van de rechten. Ook hiermee kunnen wij niet akkoord gaan. Wij vinden dat
dit de waarde van een huwelijk aantast. Bovendien denken wij dat een
aantal rechten en plichten die met het huwelijk samenhangen moeilijk te
individualiseren zijn. Dit kun je dus moeilijk concreet maken.
Nu het samenlevingsregister. Wij hebben een aantal argumenten om tegen
de instelling van zo'n register te stemmen. De instelling van zo'n
register vinden wij op dit moment erg voorbarig. Wij willen eerst de
voorstellen van de commissie Kortman afwachten.
In de tweede plaats vinden wij dat het geen taak van een gemeente is om
op dit moment zo'n register in te stellen. Dit is volgens mijn fractie
10
een taak van de landelijke wetgever. Bovendien heeft een samenlevingsre
gister op dit moment geen enkele juridische basis. De regeringsadviescom
missie voor aangelegenheden die de Burgerlijke Stand betreffen heeft dit
nogmaals bevestigd in het blad Binnenlands Bestuur. Er kunnen door mensen
die ingeschreven staan in zo'n register geen rechten of plichten aan
worden ontleend. Daarnaast is het ook zo dat iedere gemeente zijn eigen
register kan instellen. Dit kan betekenen dat iedere gemeente het weer
anders aanpakt en een andere vorm kiest. Wij vinden dat het instellen van
zo'n register op dit moment voor veel mensen alleen maar meer onduide
lijkheden oproept. Het wekt bovendien de suggestie dat er wel degelijk
bepaalde gevolgen aan kunnen worden verbonden. Met name omdat de plech
tigheid waarvoor men kan kiezen erg lijkt op een echte huwelijksplechtig
heid. Hierdoor heeft dit alles volgens mijn fractie juiste een averechtse
invloed op het doel van dit register, namelijk het stimuleren van een
maatschappelijke discussie over gelijkberechtiging van andere samenle
vingsvormen dan het huwelijk. Over het belang van die discussie zijn wij
het allemaal eens. Veel mensen zullen dit register als een teleurstelling
ervaren omdat het uiteindelijk heel weinig voorstelt.
Concluderend kan ik dan ook stellen dat de CDA-fractie niet zal instemmen
met dit voorstel.
Mevrouw WaalkensMijnheer de voorzitter, wij als WD-fractie zijn voor
de gelijkberechtiging van andere samenlevingsvormen, het is een stap op
weg naar de individuele relatiewetgeving, om toch de commissie Kortman
misschien wat te helpen op zijn weg tot een besluitvorming door een
samenlevingsregister in deze gemeente in te stellen. Ik heb begrepen uit
een telefoontje vandaag naar het Ministerie van Justitie, dat het nog
zeker tot het einde van het jaar gaat duren voordat de commissie Kortman
zijn visie op papier heeft gezet. Laat staan hoe lang het gaat duren
voordat het nog verder in behandeling komt. Daarom zijn wij er ook voor
dat het op deze manier nu wordt ingesteld. Ik heb begrepen van de afde
ling Bevolking hier in Leeuwarden dat zij er klaar voor zijn. Een tele
foontje vanmiddag leerde, "luistert u vanavond naar de raad dan weten wij
morgen of wij er mee kunnen starten"Ik vind dat een goede zaak.
Ik heb alleen nog één vraag. Op pagina 3 staat: "Voor een samenlevingsre
gister zal er geen inzagerecht zijn, wel is het mogelijk om ingeval van
"gerechtvaardigd belang" een uittreksel uit het register te krijgen."
Zoudt u een nadere omschrijving kunnen geven wat hier onder wordt ver
staan?
De heer Brinks: Aan de orde is het instellen van een samenlevingsregis
ter. Eén van de directe redenen voor zo'n register is het verzoek geweest
van twee mannen om met elkaar te mogen trouwen. Zij vroegen of dit in
Leeuwarden zou kunnen. Ik wil dan ook graag in herinnering roepen wat wij
in de discussie daarover naar voren hebben gebracht.
De discussie ging wat mij betreft namelijk over strategie. Is het in het
belang van de emancipatie van lesbische vrouwen en homo-seksuele mannen
11
