Blad 10
Verslag van de raadsvergadering van 7 september 1998
opgenomen, namelijk dat je een procedure vaststelt die op
termijn kan veranderen, zeker naar de kandidaten toe vind
ik dat een slechte zaak. Ik vind ook niet dat je daarmee
akkoord kunt gaan.
De heer Jacobse: D66 heeft in de Tweede Kamer min of meer
de gekozen burgemeester afgedwongen. Dat was eigenlijk
voorwaarde voor deelname aan het Kabinet. Maar feitelijk
zijn slechts weinig politici ook daar echt enthousiast. Men
verwijst wel eens naar andere landen, maar dat is niet te
recht, want bij ons is de burgemeester geen politieke fi
guur, maar een bestuurlijke figuur, die boven de partijen
moet staan. Op het moment dat je hem laat kiezen, zal die
man/vrouw een eigen politieke agenda met zich meebrengen.
Dat is bijvoorbeeld maar één van die dingen die nog ondui
delijk zijn in dit systeem waarover eerst helderheid moet
komen wie dan uiteindelijk het politieke primaat heeft, de
burgemeester of de raad.
Er wordt wel gezegd dat de betrokkenheid van de burgers
wordt vergroot. Dat kan, natuurlijk willen de burgers graag
hun eigen burgervader/moeder kiezen, dat kan ik mij goed
voorstellen, maar hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor het
vaststellen van de belastingtarieven, ook dat zouden de
burgers graag zelf doen, maar ik constateer dat dat ook
niet gebeurt. De vraag is ook of zo'n verkiezingscircus
leidt tot de beste bestuurder of tot de beste door manne
tjesmakers en marketingbureaus in de markt gezette acteur
of actrice. Los van dat alles, en dat is voor dit moment
het belangrijkste, is het zeer de vraag of de meest capabe
le bestuurders staan te trappelen deel te nemen aan een ex
periment hier in Leeuwarden met allerlei onzekerheden en
open einden. Wij denken van niet, wij willen hier in Leeu
warden de beste persoon. Dat betekent dat wij die methode
moeten kiezen die daartoe leidt.
De heer Krol: De motie van de D66-fractie gaat over de ge
kozen burgemeester, zoals dat in de volksmond heet, maar
niets is natuurlijk minder waar, want als je ziet watvoor
compromis er bedacht is landelijk om D66 enigszins tevreden
te stellen, dan kom je tot de conclusie, als je dat goed
bestudeert en goed doorziet, mijnheer De Jong, dat het al
leen maar gaat om een advies van de bevolking op grond van
een keus door anderen. Dan heb je het niet over een recht
streeks gekozen burgemeester, maar over een of andere af
spraak die drie partijen hebben gemaakt die tamelijk half
slachtig overkomt als je dat, zoals ik net zei, goed bestu
deert. Men heeft geen rechtstreekse keus, het is nog steeds
een getrapt systeem via een advies van een vertrouwenscom
missie of de Minister van Binnenlandse Zaken of de Commis
saris van de Koningin. Dan is het nog maar de vraag, omdat
Blad 11
Verslag van de raadsvergadering van 7 september 1998
dat nog steeds niet goed omschreven is, wat daar dan van
terecht komt. Ik denk dat je dat soort zaken heel goed moet
regelen wil je ooit hieraan beginnen. U weet dat wij niet
staat te trappelen van ongeduld om het systeem van de geko
zen burgemeester in te voeren, toch zitten daar hele aan
trekkelijke kanten aan. Daar willen wij best met u over
praten, maar niet op deze manier via een constructie zoals
nu wordt voorgelegd. Want stel u voor, wanneer drie kandi
daten aan de bevolking worden voorgesteld om advies over te
geven, op grond waarvan vindt dat dan plaats? Blauwe ogen,
uiterlijk, vlotte babbel of beleidsinhoudelijk? Dat laatste
zou moeten, daarvoor kiezen wij zeer nadrukkelijk, maar dat
kan natuurlijk niet, dat is onmogelijk, omdat er een Be-
stuursprogramma ligt door deze raad vastgesteld en daar kan
en mag een nieuwe burgemeester natuurlijk niet inbreken.
Bovendien heeft hij daar ook geen rechtstreeks zeggenschap
over, omdat de democratisch gekozen gemeenteraad dat zelf
beslist
Kortom, ik weet nog steeds niet wat ik hier mee aan moet.
Ik vrees, veronderstel, weet bijna zeker, dat ook de bevol
king, maar zeker de betrokken kandidaten, in grote verle
genheid zullen worden gebracht als zij hier aan mee moeten
doen. Wij vrezen in dit systeem ook dat hoogwaardige kandi
daten niet zullen solliciteren - door anderen ook al ge
zegd - in verband met een onduidelijk referendum. Waar be
ginnen ze aan, wat wordt er van hen verwacht en hoe komen
ze er uit? Bovendien leidt zo'n onduidelijke procedure den
ken wij tot vertraging van minstens een half jaar en ook
die vertraging wensen wij niet
Als je verder nog naar de motie kijkt, dan denk ik dat het
verstandig zou zijn om niet in het midden te laten welk or
gaan nu precies op watvoor moment gaat kiezen. Is dat de
raad of is dat de vertrouwenscommissie? Dat is een onduide
lijkheid, die denk ik niet mag blijven bestaan op een mo
ment dat je zo'n belangrijke motie voorlegt aan de raad. Ik
denk dat het de raad is die dat dan zou moeten doen en dan
moet je c.q. vertrouwenscommissie op z'n minst weghalen.
Bovendien valt er nog van te zeggen dat als je heel zorg
vuldig met sollicitanten om wilt gaan, dan stel je de pro
cedure van tevoren vast en niet halverwege. Dat kan en mag
nooit, vind ik. Kortom, wij wijzen de motie af.
De heer Stoker: Ook de GPV/RPF/SGP-fractie wijst deze motie
af. Het is inderdaad zo dat het risico erg groot is bij een
dergelijk referendum dat de hoogwaardige kandidaten niet
mee zullen doen. Wij willen toch echt de beste kandidaat.
Ook is het zo, de heer Jacobse heeft daar al op gewezen,
dat bij een gekozen burgemeester het risico van eigen poli
tieke agenda, voor zover daar dan nog ruimte voor zou zijn,
of zeker een eigen politiek primaat niet gunstig werkt. Ik
heb in eerdere instantie daar al over gezegd dat ik zeer
