Voorgangers van Leovardia
LfovaT)t^?
Jan van der Hoek Ëen verhaal over voorgangers van Leovardia kan op twee manieren worden geschre
ven. Objectief met een beschrijvende opsomming van de tijdschriften/kranten van na
de Tweede Wereldoorlog waarin de Leeuwarders met veel genoegen hun stad en jeugd
van vroeger terug vonden.
Of een persoonlijke terugblik. Ru dan past
beier wnnt terugkijkend np de afgelopen
dertig jaar ben ik bet rokken geweest bij alle
drie de voorgangers van Leovardia; 't Kleine
Krantsje, de Leeuwarder Gemeenschap en
Uw Leeuwarden.
Leeuwarder Gemeenschap
In 1968 kwam ik nis voorlichter het bureau
tje versterken dat al sinds 1957 door
W.H.(Wybren)Kuiper3 werd gerund; het bu
reau Voorlichting van de gemeente Leeu
warden aan het Raadhuisplein 32. Ik kwam
van Het Vrije Volk dat in die dagen nog van
af een bavonetage aan de Nieuwestad een
Friese editie maakte.
Een van de activiteiten van Voorlichting
was de uitgave van de Leeuwarder Ge
meenschap, het maandblad en inmiddels (in
1968) de enig overgebleven activiteit van de
stichting Leeuwarder Gemeenschap.
Kuipers was formeel nog altijd rle directeur
van de stichting en de hoofdredacteur van
de uitgave diq al sinds mei 1952 vele hon
derden abonnees maandelijks enige genoeg
lijke uurtjes hood. Sinds oktober 1964 na
tuurlijk wel in concurrentie met Fonno
Schoustra's Kleine Krantsje voor Leeuwar
den en de wijde wereld er omheen.
Eenmaal in de maand op maandagmiddag
mocht ik, als nieuwe medewerker de
Leeuwarder Gemeenschap opmaken bij de
uitgever Erven Koomnns Smeding aan de
Voorstreek, Naar later zou blijken de laatste
jaargang van de Leeuwarder Gemeenschap,
Een bijzondere tijd want alles inclusief dc
Leeuwarder Courant, werd in de drukkerij
nog in lood gezet en opgemaakt. Voor een
oud-journalist die nooit in een zeifdrlikkend
bedrijf had gewerkt (de Friese editie van
Het'Vrjje Volk werd als 13e eii laatste editie
op de persen van do Arbeiderspers in
Amsterdam gedrukt) een fascinerende om
geving.
De handelsdrukkerij van F,KS was duidelijk
ondergeschikt aan de kraaienpoot. Opma
kers moesten, soms in grote haast, de actu
ele voorpagina van de Leeuwarder Courant
van die dag nog in elkaar zetten. Zenuw
achtige opmaakredacteuren in hun nek. Het
maandblad LG kwam dan even op de twee
de plaats. Een mooie gelegenheid om de
loodpagina's van de LC in spiegelschrift al
vast te ontcijferen. Maar aan het eind van
die maandagmiddagen konden de 24 lood-
vormen met verhalen over de gemeentelijke
begroting, uitbreidingsplannen, interviews
met vooraanstaande Leeuwarders en de
mooiste foto's van Anneke Hteeker, naar he
neden waar de kleinere drukpersen stonden.
De Leeuwarder Gemeenschap is de oudste
voorganger van Leovardia. In de naoorlogse
jaren van opbouw was er een grote behoefte
aan een soort van volksontwikkeling; cur
sussen, leesbibliotheken en ontspanning.
Om die reden werd in 1952 de Leeuwarder
Gemeenschap opgericht. Een bestuur van
vooraanstaande Leeuwarders onder leiding
IVv^rei! H, Kuipers, 1.962 if oio L.CJ
van burgemeester Mr. A.A.M, van der
Meulen stelde W.H. Kuipers aan als direc
teur en hoofdredacteur van een uit te geven
maandblad van dezelfde naam. Kuipers
combineerde deze part-time baan met het
redacteurschap van de Leeuwarder
Courant, In 1957 stapte hij in een nieuwe
combinatie; voorlichter bij de gemeente
Leeuwarden ials een van de eersten in
Nederland) èn directeur van de Ijeeuwardcr
Gemeenschap in volledige dienst bü de ge
meente.
De Leeuwarder Gemeenschap was een po
pulair maandblad dat voor de somma van
1,80 elke maand in de bus kwam. Met een
speurdersfeuilleton, een kinderrubriek, een
foto prijsvraag, een verslag van de hobbyten
toonstelling 't Stokpaardje en altijd inet de
maandagenda'. Het was ook vooral het'club
blad' van de gelijknamige stichting. Later,
bijvoorbeeld in de jaargang 1959 versche
nen er stukken van de man die de geschie
denis van Leeuwarden goed kende: Fcnno
Schoustra, Aan dc hand van steeds twee an
sichtkaarten uit zijn eigen collectie, be
schreef hij de stad in uit grootmoeders an-
sichtenalhum. In 1963 komen we nog een
rubriek van Schoustra tegen. 'Bahheitjes op
de brug' gingen over dc verdedigingswer
ken, grachten en singels van Leeuwarden.
De Leeuwarder Gemeenschap haalde 17
jaargangen en werd, toch min of meer plot
seling, in december 1968 door uitgever
Erven Koumüns Smeding stopgezet.
't Kleine Krantsje
Maakte ik bij dc LG de laatste jaargang
mee, bij 't Kleine Krantsje zat ik hij de eer
ste jaargangen. In 1965 kwam ik in dienst
van Fenno Schoustra's Publiciteitskantoor
aan de Vredeman de Vriesstraat/Ennnaka-
de en zo kwam ik in aanraking met 't Kleine
