Leeuwatder bevolking van grole waarde ge weest, Want de Leeuwarder tuberculosepa tiënten logden geen beslag op sanatorium- bedden in het Volkssanatorium to Appel scha en op plaatsen in de Nazorginrichting in Terband bij Hoe ren veen, liet gebouwencomplex bestaat nog en heeft de functie gekregen die zoveel sanatoria ten doel is gevallen. Door de na de Tweede Wereldoorlog stormenderhand op gang ge komen behandeling met medicijnen is tu berculose teruggedrongen van de voor Nederland belangrijkste onder de doodsoor zaken tot een infectieziekte die van veel ge ringer betekenis is dan voorheen. De vroe ger kanslozen worden nu bejaard en bevol ken de tol verzorgingshuizen aangepaste verlaten sanuturia. De kinderuitzendingen Niet alle besmetten werden ziek en niet alle tuberculosepatiënten stierven aan deze kwaal. Dit was volgens de aanhangers van de indirecte richting te danken aan hun weerstand. De aanleg tot het krijgen van tu berculose, dispositie genoemd, moest daar om gunstig worden beïnvloed vanaf de kin derleeftijd. Vanaf 1886 zond de Commissie Gezond heid skolonie Leeuwarden kinderen naar haar vakantiekolonie, eerst op Schiermon nikoog, later op Vlieland. 'Klierachtige npös- teltjes" kregen daar een aantal weken een goede voeding, veel verantwoord vermaak en wat hygiënische lessen. Ze keerden huis waarts met over het algemeen een aardig toegenomen lichaamsgewicht en mochten om dat tc behouden bij leden van het da mescomité thuis dagelijks melk komen drinken. In liet begin van de twintigste eeuw begon het Centraal Genootschap voor Kinderherstellings- en Vacantiekolonies met een propagnndntocht door Nederland die leidde tot een stroom van nieuwe afde lingen, waaronder ook Friese. Leeuwarden sloot zich aan in 1909. Dokter Eecen, be stuurslid van de Leeuwarder Commissie Gezondheidskolonie, kwam in 1917 met het voorstel om in overleg met het bestuur van de Vereeniging lol Bestrijding der Tuber culose te Leeuwarden 'kinderen uit Leeu warden die nog niet ziek [zijnl en dus ook geen gevaar opleveren, doch die zwak zijn Dr, Adriatin Anne Eecen f 1864*195$) ffotoHA. Roliema) en wier weerstandsvermogen dringend ver sterkt moei. worden in den strijd dien zij straks togen de ziekte zullen hebben te voe ren, voor eenigen tijd te zenden naar ons Koloniehuis/ Eecen bemande sinds 1917 het 'bureau voor raad en hulp' van de vereniging. Het aantal Leeuwarder kinderen dat onder controle kwam va» dit bureau nam jaarlijks u>e, in 1916 bedroeg het dertien en in 1918 was het tot 38 gestegen. De Leeuwarder tuberculosevereniging ging akkoord met het voorstel en kreeg er zo doende in de zomer van 1918 een nieuwe ac tiviteit bij. Zij besloot de exploitatie van deze uilzending zelT op zich te nemen en vroeg aan de gemeente Leeuwarden om een subsidie van vijftig cent per kind. De ge meente Leeuwarden stemde toe onder voor waarde dat de aanvragende vereniging zou gaan samenwerken met de afdeling Leeu warden van het Centraal Genootschap en met de Leeuwarder Commissie Gezond- beidskolonie. De nestor in Leeuwarden met betrekking tot kinderuitzendingen vond dit oen uiterst moeilijke beslissing. Ze stond sterk afwijzend tegenover inmenging in ei gen zaken en beschouwde de afdeling van het Centraal Genootschap als een concur rent, Ze kon dit voorstel evenwel niet naast zich neerleggen want de toegezegde subsi die was zeer welkom gezien de gmte moeite die het elk jaar kostte om de eindjes aan el- knar te knapen. In bel vervolg gingen na el kaar twee groepen kinderen, die van de tu berculosevereniging en die van de Com missie. enkele weken naar het koloniehuis van de Commissie op Vlieland, De Leeu warder vereniging zond gedurende drie we ken 24 zwakke kinderen uit 'om daar van de gezonde zeelucht te pnofiteeren', onder toe zicht en leiding van de huishezoekster. Vanaf de tijd dal Leeuwarden schoolartsen kreeg, werkte men met dezen samen om een verantwoorde keus te maken uit de vele stadskinderen die eigenlijk allen wel eens naar buiten zouden moeten. Naast subsidie kreeg men giften die werden besteed aan kleren voor kinderen niet een onvolledige uitzet. Alle kinderen genoten bij hun uit zending financiële steun van de vereniging. De resultaten van de uitzendingen waren zeer bevredigend. Om evenals de afdeling Leeuwarden van het Centraal Genootschap subsidie van Provinciale Staten te ontvan gen, viel ten slotte in 1920 het besluit om ook daarmee samen te werken. Wut samenwerking vermag Het aantal sterfgevallen aan tuberculose in Leeuwarden was in het jaar 1939 gedaald tot twintig. Bij de strijd tegen de tuberculo se waren velen betrokken. Het voorkómen van besmetting, het verbeteren van do weerstand en het (om)scholen van patiën ten om weer te kunnen werken na ontslag leidden tot een geruisloze samensmelting van de directe en indirecte richting. LcoVUr^i^ L

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2000 | | pagina 13