'Als het kwik daalt, stijgt de nood der armen'
LcoVaV^LA, 1
Corten Rattink Bracht schipper Van der Wal eigenhandig zijn scheepje tot zinken? Had veedrijver
Koopmans niet wat meer kunnen sparen en wat. minder kunnen drinken? Wat doet
een ai-me kleermaker met drie fietsen?
Paul Kok verrijkte de Leeuwarder geschiedenis met Burgen in de bijstand. Werklozen
en de OntwUtketing van de sociale zekerheid in Leeuwarden van 1880 tot 1930, een
mooie en levendige studie naar werkloosheid, armoede, karige bedeling en werkver
schaffing.
Van de honderden rapporten die huisbezoe
kers uitbrachten over inwoners van l^eeu-
warden die financiële ondersteuning aan
vroegen bij de Stadsarmenkamer heeft Paul
Kok ruim gebruik gemaakt. We krijgen een
kijkje in het leven van losse arbeiders die
meestal 's winters werkloos waren. Zij werk
ten vooral op en rond do veemarkt en het
station, zoals Daniël Hosveld. Hosveld had
enkele jaren in de hedelaarskolunie van
Veerhuizen doorgebracht. Na zijn terugkeer
in Leeuwarden werkte hij als pakjesdrager
bij het station. In 1893 kreeg hij een bekeu
ring omdat hij éen andere werkplek had ge
zocht. De politie was kennelijk begaan met
zijn lot wan( Hosveld vertrouwde de agent
toe dal hij graag opgenomen wilde worden
in het Armhuis. Haar heeft hjj tot zijn dood
in 1898 gewoond,
Boeiend zijn de oordelen van de huisbezoe
kers over de aanvragers van bijstand Door
ruim te citeren uit de rapporten van de
huisbezoekers maakt Kok keer op keer dui
delijk dat zijn onderzoek over mensen gaat:
ondersteunden, huisbezoekers en voogden
van de Stads linnenkamer.
Onbeschaafd ras
De voogden van de Stadsarmenkamer be
slisten over wie wat aan steun kreeg. Maar
hoe wisten zij of de aanvrager in aanmer
king kwam voor ondersteuning? Had de
veedrijver Koopmans niet wat minder van
zjjn verdiensten aan sterke drank moeten
uitgeven, viel de kleermaker die drie fietsen
De ellendige woonomstandigheden aan de
Wissesstraat. ca. 1923
(foto: -J. Dwinger)
üurfyers in de bijutund ïs het proefschrift wnnrap Haul Kok op
2fl september 2000 is gepromoveerd. Hot is in de hwkhandrl
vnrkrijsbjinr, TBRN 90 519-1 20H 7, prijs, 49,50
