Leovat^t^ T
EerI foto van het grondwerk op hel
Oldehoofbterkerkof in 1933 ten behoeve van
de aanleg van het boden terrein
(foto: Ch. Gom ba ultl
Godsdienstige perikelen
De Sint Vituskerk te Qldehove speelde een
curieuze rol in de religieuze geschiedenis
van Leeuwarden, ln de 16de eeuw raakte
Leeuwarden betrekken bij de heersende
godsdienst conflicten in de Nederlander.
Het katholicisme werd teruggedrongen ten
gunste van de Hervormde leer. Om beter
grip op de gelovigen te houden, besloot
paus Pius IV tot de instelling van kleinere
bisdommen, waarvan het Leeuwarder bis
dom er een was. Het omvatte heel Fries
land. In 1564 werd de eerste bisschop voor
het bisdom Leeuwarden benoemd, maar de
anti-katholieke stemming weerhield hem
naar het noorden af te reizen. In 1566 was
de stadhouder afwezig. Het Leeuwarder
stadsbestuur maakte van de gelegenheid
gebruik en gaf toestemming om de Sint
Vitus in le richten voor de Hervormde leer.
Dal was van korte duur want bet jaar
daarop werd op gezag van de stadhouder
de kerk weer in gebruik genomen voor de
katholieke dienst.
In 1570 kwam Cunerus Petri, die het jaar
daarvoor de nieuwe bisschop was geworden
naar Leeuwarden. Kort na zijn komst wijd
de hij de Sint Vitus tot kathedraal, Een
storm bracht in 157(1 en 1576 zware schade
aan hel gebouw aan. In 1580 was de
balans in de godsdienstgeschillen doorge
slagen ten gunste van de hervormtngsge-
zinden. Cunerus Petri werd kortstondig ge
vangen gezet, weer vrijgelaten, en verliet
Friesland nog dat jaar: het einde van het
bisdom Leeuwarden.
Kerkhof
liet Oldehoofsterkerkhof was daarna al
leen nog maar als begraafplaats in ge
bruik. In 1595 werd het schip van de Sint
Vitus afgebroken; de muren bleven staan.
Rjjke Leeuwarders kochten graven binnen
de kerkmuren, terwijl arme stadsgenoten
rondom het kerkgebouw hegraven werden.
In de tweede helfl van de 17de eeuw wer
den muren rondom het kerkhof aangelegd.
De laatste bovengrondse resten van het
schip van de Sint Vitus maakten in 1706
plaats voor lindebomen, ln 1752 werd het
kerkhof verhoogd en opgeknapt. In 1786
werd het, met uitzondering van graven met
zerken, bestraat met gele klinkers. Vanaf 1
januari 1829 mocht er niet meer op bet
Oldehoofsterkerkhof begraven worden. Het
stadsbestuur en een enkele particulier
sputterden wat tegen. Tot in 1838 werd er
nog begraven op het kerhof. Daarna week
men uit naar begraafplaatsen buiten het
huidige centrum.
Op het Oldehoofsterkerkhof gebeurde
daarna niet zoveel meer. In 1862 werd op
het kerkhof een armenschool gehouwd. Hét
gemeentebestuur liet de rest van het ter
rein voor wat bet was, In de loop der jaren
ontstonden er veel kuilen doordat de dek
sels van de grafkisten hel begaven. Onder
wijzers en leerlingen van de school klaag
den over stenig zodat in 1876 de vloeren
van de klaslokalen werden uilgebroken en
verbeterd. Het gebouw bleef in gebruik tot.
1933. ln dat jaar werd het gesloopt om van
hel 01dehooisl Ci-kei'khoF een boden terrein
te maken dat bij die gelegenheid ruim een
meter verlaagd werd.
Vanaf 1934 Wpi'dt de meest historische
plek van Leeuwarden door auto's ontsierd.
