Theatre ilcs Variétés
J. CALP.
op de vlakken grand, doen it vtiii de enr ha-
wondering in de undent vallen; dc man i>ti-
lanccert compleet mof allen rnat ander zijn
bereik valt...ander anderen met een heelett
verhuisboel, stenig aan elkaar gesjord.'
Natuurlijk wonden ook de buitenge wane le
nigheid en de gymnastische prestaties van
zijn compagnon Weena geprezen.
De geste van Calp om in vrijwel elke sLnd
de wezen en de nrmen uit.de plaatselijke ge
stichten de mogelijkheid lc bieden cte voor
stelling gratis te bezoeken en zo tv delen in
de algemene kermisvreugd, wend overal bij
zonder Op prijs gosteld, Slechts een enkele
kermisondernemer bood iets dergelijk» aan.
Overigens konden liefhebbers van ha is bre
kende acrobatische toeren toch al voor wei
nig geld terecht hij het theater van Ca lp, die
inmiddels in School helm in de Groninger
binnenstad was gaan wonen,
Steeds bleef hij op zoek naar iels nieuws.
Dit leidde in 1863 tot oen verbintenis niet
liet honden- en apen theater vnnTaddei. Het
programma, vooral voor do jeugd tijdens de
kindervoorstellingen van vier en zes uur,
won aan aantrekkelijkheid en levertje een
onschuldig vermaak op. bovendien telde het
gezelschap een groot aantal jonge artiesten,
waaronder de jeugdige zoon van CüLp, In
1867 vormde, naast de 'mechanische pop
petjes die allerlei verrigtingen uitvoeren ids
WOKH PliKTHC *A*
•I. ('ALi',
Jfü!£iu/f Jlicf Ilj-M? JIKUtff, frd iivvr <Jfld iTT^irJL'c
'Jiriii ■jjB- AcJ 'Plcri rihr Aci jPaldïi i\wi J^uHISê aTA-**
ISn'VCBgenocmd* Htii.'Cïrtif H LetuwArd«f hp,u wbwrto
tir'L-fi iiit: CAT inn HjDf: SlAil- tifl XjlfaHrtLkfl Li böigteB,
J-tl. lui Ine; Vlm riiM4-l«fhcii tvilUmik» «ft r f rniiBchr t
DLr.1i.riiv tn Aiutrgfcji4U*?bc KUXOTENA AKSU-
MkKti i.M.ii TKlMkEN rit APFS THEiTKK«.Pk :iie.iüij
ftW -do IIH Tit-'L'j r. k lowr., ulihber i* L'^arrjïcfni.
Dtf^d'jktftvi; ifllcJit* uiBcli da VóüfttglImgeu vcrm-clikM
jgCtflff lnfi (>r.Ln.'k a ai> - mIjy; VilCr ü'j n-urikxiLiinilsLnJt'ii i.di
lt-Ky •aidifYeka Ik- VuufPlifllLiigea iMÏÏtfi jiliaLt li«libc-n
tlï total.njaiiJiJa^i Ee -1 en f uur{ULdeT**iB.riMI<iii|i?E^l
wflif! au.li Kindenia lii LJitrulUitlrn D|>den ULrn. rang vwir
iic lielft van den rijp tattgiDg; ward! tcrieijatf, Ymill eiken
Ut iij)j| tcire (Jri»Jte VcwfiLellii] j. l'-'Jtreri mviiiui tlnriiicÜsg
m kil IvLt en PjunlamiDci.
Srn kuiur xlf Vu otrilcrl l
Tijdens de kennis m Leeuwarden stond de
grote parade-tent min Ccilp gewoonlijk Op Ae!
Plein voor het Paleis van Justitie later:
Wilhelminaptein) of hij de Koemarkt, In Idti-J
werkte hij vamen niet de lilt Itaiii' afkomstige
Taddei, ICaardoor een 1'eht familie programma
kun worden geboden
zijn 'i. levende personen', het tonen von eon
aantal aardige geschilderde forse tableaus
een onderhoudend intermezzo temidden
van verbazingwekkende acrobatische toe
ren en komische scones. Zo werd dc stad
KonstantinopeJ getoond, de waterval bij
Schaiïhau&en. een Amerikaanse zeeslag en
het bombarderen van de stad St.Louis, com
pleet met toepasselijke Bengaalse verlich
ting, Geen wunder dat de bezoekers uiterst
voldaan huiswaarts keerden.
Men kome, ssie en uoitleel!
Toch bleven de advertenties die ïjjn komst
aankondigden, vergeleken met andere
theaters, tamelijk sober van opzet. Maar uit
een tekst als 'Het kunstminnend publiek zal
steeds moeten erkennen, hoeveel ophef an
deren ook mogen maken, het spreekwoord
bij hem bewaarheid is geworden: goede wyn
behoeft geen krans' sprak bepaald geen be
scheidenheid. En Inderdaad was het publiek
lJLijd erg tevreden over het gebódens en
bleef Calp overal een graag geziene gast op
de jaarlijkse kermis, die men gewoonlijk als
een oude kermis begroette. Wanneer *s
avonds om acSiL Uur de 'parede met muziek'
begon om tie toeschouwers voor de 'grote
voorstelling' van half neger nnnr binnen te
lokken, dromden de mensen samen voor dc
kleurig beschilderde tent. De vertoonde
kunsten, de aanstekelijke muziek en de vro
lijke scherts van CaJp, die de toeschouwers
in Friesland gewoonlijk in het Fries aan
sprak, deden vervolgens do door gas verlich
te tent al snel volstromen. Het afwisselende
programma, waarin zijn zoon Jacob nis ele
gant koorddanser or behendig acrobaat nu
een van de attracties vormde, werd iedere
avond afgesloten met enkele balletpnntomi
mes. Begeleid door een flink orkest van
meestal Duitse muzikanten werden deze
populaire verhalen in bal let vorm op de
plan kon gezet dooi' hot voltallige personeel,
getooid in kleurrijke en exotische kostuums.
Dit vormde bijna het hoogtepunt van elke
voorstelling. Deze bonte pantomimes wis
selden elke avond en het ieek haast of alle
til eaters elkaar juist in dit onderdeel pro
beerden te overtreffen. Wanneer de drukte
op de kermis erg groot bleef, besloot Calp
vaak na de grote avondvoorstelling, 's
nachts om twaalf uur nog eens eon extra
voorstelling tu geven. ZowpJ de koffiehuizen
ais de kermisten ten sloten gewoon lyk pas
om twee uur.
Het rondreizen mei een eigen theater van
de ene kermis naar de andere was geen ge
makkelijk bestaan. Naast onzekerheid over
de gunst van het publiek speelden ook heel
andere omstandigheden eed belangrijke rol.
In sommige jaren werd helemaal geen ker
mis gehouden wegens het uitbreken van
cholera '.1866* of pekken {18711, waarmee
gemeentebestuurders probeerden verdere
verspreiding Lo voorkomen. Maar ook kon
het in 1870 in Leeuwarden gebeuren dat de
kermis, ondanks het fraaie zomerweer, nau
welijks bezoekers van buiten do stad trek.
Oorzaak bleek dc plotseling toegenomen, oor
logsdreiging Lussen Frankrijk en Pruisen,
die ook handel en nijverheid korte tijd ver
lamde. Tot overmaat van ramp raakte even
later in Kraneker tijdens een hevig onweer
de tent van Calp door een windhoos bescha
digd, Gelukkig werd rleze pech duDreen druk
bezoek enigszins verzacht.
Daarnaast schaften sommige steden, bij
voorbeeld Amsterdam vanaf 1871de ker
mis af Hierdoor liep het aantal speeimuge-
Op ihize vrij uitbundige advertentie tijdens de
Groninger kermis van 1874 oerwijst de
afbeelding naar de. grote ballet-pantomimes:
de Arlequi naden, Ik' belangrijkste personage#
in deze verhaaltjes waren vrijuvl altijd
Colombine, Harlequin en Pierrot
TiiEtmi hes. mints,
ITAirtllE Uf l*K GJHJUTt HACKT A LLHTJL
tv flUBQttt M*»| it t, Inriinc ^i. .fl (H r%4
mi ff i MIIP i.' p Ifa *1 •■Vil*:-'», im-'i i" 'Lin*. PPP.
lUklrlA, lUll irf-l dl Hl kwf. d» IJ» -Sir" llrn^r I»
Nnffrt^ «ri *4m Pfr dip mMiMinli Umaii*
Bfljk Ijilp.i- in cacti
m «ÜIE "L-ïi rrr-isw if fki ^.ut> -. i>q» ''IT^ ri
puilUWIH fribtc-Jpp
llM p>priul!.r I*iLé4LM( .wn\-r ftiTMi
tr.tMTMzxnimtit«u-nJ'i ETIQCCK,
TRA^-'FTA 'I UF^^HNIC ëm l*rr rtnipfei kW JI rlHi-r.i
LA Mik J'ACL, *wm laar CAL|' ja 4» 7 nA ff
HIElA. iVSCUVSlU LfABflLTC ie wiA fALl(|JiE
A 4»ll ISl Ur r rLr H TÉR 11
riiJiTH il-rr pi in liHf
VFTÏUTTf; RAKP t** 1 BtvrEDL' li#' ir tHl1
DRRIJR IJ-kNlJ -vi r#Pr, TlSr.DE EAhC. r«l
CMBkara 'f.kÏMé, ip dn CEt.HTfci fcAÜr. „.li,
Bitgfiyks iwrr eraitlc tMBrsiclltfltjrJj,
Jmmrmmg 't tr 41 wm,, tm
H ta,r.r.
lui.V A kin L-, ii JR HLVJkK.
Lfova't^tA.
