Eregalerij: Rins Visscher
15
Gonny Kooien IndezerubriekstellenauteursinkortegeschrevenportrettenbekendeenminderbekendeLeeuwarders
uithetverleden aan uvoor.Mannenen vrouwen diemededestadhebbengemaakttotwatzijnuis. Uit
detekstenzal blijken waarom deze vroegereinwonerseenplaatsjeindezeeregalerijhebben verdiend.
HetvierdeportretisgewijdaanRins Visscher,eerste vrouwelijkearchivarisinNederlanden van1900tot
1933 gemeentearchivaris van Leeuwarden.
Rinskje Visscher werd op 10 december 1868
geboren te Akkrum als jongste van de vijf
dochters van Jan VisscherenJuliaEpkes van
Mesdag. Haar vaderwas sinds 1854doopsge-
zindpredikantte Akkrum totzijnoverlijdenin
1885.
RinskjedoorliepinAkkrumdelagereschool
en een j aar Franse SchoolIn 1881 verhuisde
ze naar Leeuwarden om de MMS te volgen.
ZijverbleefindietijdinhethuisaandeEewal
nr. 75bijhaar oomEilard Attema, advocaaten
Gedeputeerdevan Friesland,entanteRinskje
Epkes van Mesdag. In 1886behaalde zehaar
diploma.Uithaarstudiecijfersblijktdatzeeen
gemiddeldeleerlingwasmeteenaanlegvoor
talen.Eenverderestudieresulteerdeindeakte
lageronderwijsendelagereaktesFrans,Engels
enDuits.Eendergelijkevervolgstudiewasvoor
meisjes in die tijdnogvrij uitzonderlijk. Verple
ging en vooral het onderwij s waren vaak de
enige mogelijkhedenomeenberoepscarriëre
te startenVan de 46 medeleerlingen die met
RinskjevandeMMS afkwamen, studeerdener
inclusief Rinskje, slechts elf verder.
NahetbehalenvandeaktesgafVisscherles
in Sneeken Arnhem, hetgeen nakorte tij duit
liep op een teleurstelling. Ze moest definitief
erkennen niet voor onderwij zer es in de wieg
gelegdtezijnenvertroknaarGenèvevooreen
studieFrans.Eveneensverbleefzeenigetijdin
Parij s. In1898vondRinshaar eerstebetrekking
alsenigevrouwelijkemedewerkerbijhetanti-
quariaatvanMartinusNijhoffinDenHaag.Met
name met Wouter Nijhoff en zij n gezin bleek
zegoedoverwegtekunnen.Zowelzakelijkals
privé zouden de contacten met hen nogj ar en
nahaarvertrekuitDenHaagblijvenbestaan.
Rins Visscher groeide op in een milieu dat
voor die tijd vrouwvriendelijk te noemen is.
HaarverderestudienadeMMSwas hiervan
een voorbeeld maar ook familieleden hebben
hierin eenaandeel gehad. Bijvoorbeeldhaar
tante JacobinaBerendina(Codien) Visscher,
getrouwdmetCornelisZwaardemaker,boek
verkoper-uitgever, was iemand die in die tijd
actiefwas in de vrouwenbeweging. Deze tante
schreefonder andere een artikel over de Ten-
toonstellingvanVoorwerpenvanNijverheiden
Kunstdoor Vrouwengehouden te Leeuwarden
injunil878.Visschertradindevoetsporenvan
haar tante door in 1898decataloguste schrij -
ven voor de in dat jaar te houden Nationale
Tentoonstellingvan Vrouwenarbeid. Ineen
krantenartikelnaaraanleidingvanhet25-jarig
jubileumvanRins Visscher alsgemeentearchi-
varisschreefJohanna W.A. Naber, eenbekend
feministe,datVisscherzichkrachtigaangetrok-
ken voelde tot tante Codien die zij een indruk-
wekkendepersoonlijkheidvond.Vanhaartante
hadzij geleerd, datookzij alsvrouwhetrecht
hadomtestrevennaararbeidpassendbijhaar
eigen bijzondere aard en aanleg. Wellicht is
dit de reden geweest waarom Visscher nooit
trouwde.
Gemeentearchivaris van Leeuwarden
Nadat J.L.vanSloterdijck,gemeentearchiva
ris vanLeeuwarden per 15maart 1900eervol
ontslagverleendwerd,kondesollicitatiepro-
cedure voor een nieuwe archivaris worden
gestart. Op 16 maart verscheen in de Leeu
warder Cour ant een oproep ingeklemd tussen
een advertentie voor gr afinonumen ten en een
waarinl50tonkoemestaangebodenwerd.De
tekst van de advertentie, opgesteld door de
gemeentesecretarisgaf aan dat in Leeuwar-
dendevoorkeurwerdgegevenaan sollicitan
ten 'die eenigen tijd op een Archief pr actisch
zijnwerkzaamgeweest.Tntotaalreageerden
37sollicitantenaldusdeLeeuwarder Courant.
Nadatgesprekkenmetvierkandidatenwaren
gevoerd bracht het College de zaak in stem
ming. Deeers tekeer staakten de stemmende
tweede stemming was doorslaggevend voor
Visscher.Zijwerdbenoemdopeenjaarsalaris
van/800,-.0p9mei 1900werdRins Visscher
benoemd tot gemeentearchivaris van Leeu
warden. Op 15 juni 1900 startte ze met haar
wekzaamheden.
In 1912 werd Visscher gekozen als secretaris
inhetbestuur vanhetF ries Genootschap van
geschied-,oudheid-entaalkunde,waarvande
activiteitenindieperiodevoornamelijkwaren
gericht op het beheer van het Fr ies Museum
en zij n bibliotheekDeze functie heeft zij tot
1940uitgeoefend. D aarnaast was zij indezelf
de periode eveneens lid van de redactie van
De Vrij e Fr ies, het j aar boek van het Genoot
schap. Bij haar afscheidop 16 november 1940
werdzijdoordeledenvergaderingtotbuiten-
Rinske Visscher (1868-1950)
