Doede van der Veen, laatste uit een 'peerdegeslacht'
4
Jelma Knol Doede van der Veen werd op 27 januari jongstleden negentig jaar oud. Veel Leeuwar
ders kennen hem ongetwijfeld: Doede was als koetsier, voerman en chauffeur werk
zaam bij stalhouderij Poelsma aan de Spanjaardslaan en hij was een bekend accor
deonist. Met zijn vrouw Berber Kalsbeek geniet hij alweer jaren van zijn welverdiende rust in de
Roekstraat. Twee keer perweekishij op het Zaailand te vinden. Dan voert hij deduiven, die precies
weten wanneerhij er aankomt.'Maarja,datis straks ookweerverleden tijd,'verzuchtDoedevander
Veen. 'Ze zijn van plan om al die duiven te vergassen, hé?'
VanderVeenwerdinHarlingengeboren,waar
zij n vader Tiete voer mansknecht was'Mij n
geboortejaar, 1911, was een van de streng
ste winters die er geweest zijn. Ze konden
met paard en wagen over het ijs naar Ame
land rijden, zo koud was het.' Vijfjaar later
verhuisde de familie naar Leeuwardennaar
deWissesstraat.VaderTietewerkteeerstbij
SchaapaandeSpanjaardslaan,devoorganger
van stalhouderij Poelsma. 'Hij was een echte
peerdeman',zegtDoedeoverzijnvader.Later
begon Tiete een eigenbedrijfin deBurmani-
astraatmetenkelepaardenenwagens.Hijver-
voerde onder andere vracht voor Van Genden
Loos. Tijdens en na de oorlog werkte hij voor
Poelsma. Met de koets en de witte schimmel
werden weieens studenten vervoerd. Eéninci-
dent staat Doede van der Veenj aren later nog
helder voor de geest. 'De studenten hadden
eenfeestje, zewarenkennelijkgeslaagdvoor
een examenVader reed ze naar GoutumWyt-
gaardenRoordahuizum.Destudentengaven
hem ook een slokje. Toen het goed donker
was, hebben zevaderinde koets gezet en het
paard laten rijden. Midden in de nacht werd
moeder wakker van p aardenhoeven voor de
deur. De schimmel was met mijn slapende
vader rustig naar huis teruggelopen.'
Behalve als voerman en koetsier werkte
vader Tiete soms ook als scheepsjager. 'Dat
was slecht betaald werk, hij kreeg niet meer
danzesguldenperweek,'zegt Doedevan der
Veen. 'Vader deed bijvoorbeeld de route van
HarlingennaarLeeuwarden.Hijliepnaastde
trekpaardenoverhetjaagpad.Bijbruggenen
sluizenmoestenhetschipenhetpaardlosge-
koppeld worden, dat zorgde voor nogal wat
oponthoud. Het waren ook niet zulke beste
paarden die dit werk deden. V aak waren het
Doede van der Veen (links) als jongeling, ca. 1930
(foto: collectie D. van der Veen)
van die magere knollen.'
Drie broers en vier zussen had Doede van
der Veen en de broers kwamen evenals hij
allemaalinhetzelfdevak terecht. Zijnoudste
broer Hidde en jongere broer Sjirk werkten
bij vader Tiete in de zaak. De oudste broer is
later met paard en wagen bij Marssum door
een autobus aangereden. Hij lag zes weken
in coma inhet DiaconessenhuisVan de scha-
deloosstellingkonhijlatermetzijnvrouween
boerderijtjekopen, maar hij isnooitmeer de
oude geworden.
De Leeuwarder voerlui werden ook wel
voorgemeenschappelijkeklusseningezet.Zo
herinnert Doede van der Veen zich dat hij en
zijncollega'sindemobilisatietijdvlakvoorde
Tweede Wereldoorlogallelegerwagens naar
het spoor moesten brengen. In een van de
barreoorlogswintersmoestendeLeeuwarder
voerlui verplicht sneeuw ruimen op het vlieg-
veld.Zehaaldenzwaartegenhunzinkarren-
vrachten sneeuw vande startbaan. Indeoorlog
vervoerde Doede ook de nodige geslachte
geiten. 'Alles werd geslacht en opgegeten in
die tij dgeiten en schapen', grinnikt Van der
Veen.'En watdachtje: hoeveel katten zijn erin
Leeuwardennietverkochtalskonijnenbout?'
Met de besmetwagen naar het
besmethuis
Doede van der Veen zat op zijn twaalfde al
inhetvakbij stalhouderij Poelsma. Officieel
moesthijdaarvoorachttienjaaroudzijn.Toen
Poelsma contrölekreegvandepolitie,ontstond
er eveneen vervelende situatie. Maar decom-
missaris loste de zaak op door Doedevan der
Veen een proefrit te laten maken over de Sint
JacobsstraatenNieuwestad. Hij slaagdemet
glans en kreeg ontheffing. Geen wonder voor
iemanddievanjongsafaanvertrouwdwasmet
paarden en wagens. 'Ik was een echte peer-
deman en de peerden waren ook gek op mij
zegt Doede van der Veen'Ikheb ze al tij dgoed
behandeld. Ze werden bij ons ook nogal oud.
Peerden voelen alles aan. In Leeuwardenhad
je bepaalde straatjes die heel onaangenaam
waren voor dedieren. De Sint J acobsstr aatwas
eenvandeslechtstestratenmethelegemene
hardekeien.OpdeKeizersgrachthadjespek-
gladdekoperslakkeien.Depeerdenbegonnen
alte rillen voorzedegrachtopliepen. Peerden
weten alles, hoor.'
