Nieuws van Aed Levwerd
31
de oorspronkelijk een eenheid met de brug
van de Wortelhaven. De bruglichamen zijn
nagenoeg identiek van vorm en gelijktijdig
tot stand gekomen. De brug van de Wortel
haven is dwars op die van de Vischmarkt
gestoken. De gewelfwand is circa 38 cm dik.
De binnenzijde van de brug bestaat uit gele
steen. Deze stenen zijn met hun korte smal
le kant naar de buitenzijde toe gemetseld.
Hier bovenop liggen drie afdeklagen van op
hun vlakke kant gemetselde rode en gele
steen. De brug van de Wortelhaven is gro
tendeels verwijderd; alleen bij het snijpunt
op de Vischmarktpijp zijn nog wat steenres
tanten over.
De brug van de Vischmarkt wijkt van
andere tot dusver bekende pijpbruggen in
Leeuwarden af door de aanwezigheid van op
betrekkelijk regelmatige afstand gemetselde
poeren aan de lange zijden. Hun aanwezig
heid vormde de aanleiding voor de gemeente
om een onderzoek in te stellen dat door mij is
uitgevoerd. De poeren zijn niet aangebracht
om het tongewelf te ondersteunen, maar vor
men de basis voor de kramen van de vroegere
vismarkt die hier gehouden werd tot 1903.
Het noordelijk deel van de brug werd in 1641
omgevormd tot een vlak plein. In dat jaar liet
de stadsraad voor de afslag van de vis aan
deze zijde ook een zogenaamd Mijn- of Mijn-
ingshuisje bouwen. De plaats van de afslag
werd in 1663 met ijzeren leuningen versierd.
In 1697 werd de Vischmarkt overdekt door
de aanleg van twee op stijlen staande daken.
In 1817 werden die afdaken vernieuwd. Een
tekening van omstreeks 1780, aanwezig in
het Gemeentearchief, geeft een beeld van de
overdekte Vischmarkt. Uit deze en andere
tekeningen is af te leiden dat de pilaren
geen direct verband hadden met de poeren,
omdat de pilaren daarvoor te ver uit elkaar
stonden. Waarschijnlijk was er een tussen-
constructie, bijvoorbeeld een reeks balken,
aanwezig.
In 1851 werden de visbanken van de
Vischmarkt verwijderd. Vanaf dat jaar
werd de zeevismarkt gehouden in een
nieuw gebouw aan de Oosterkade, terwijl
alleen de riviervis nog op de oude plaats
werd verhandeld. Toen moet de brug zijn
voorzien van de thans nog aanwezige
geblokte poorten. Voor 1903 moet ook de
riviermarkt zijn verplaatst.
Oorspronkelijk is de brug circa 40 m
lang geweest. Toen aan de noordzijde het
gedeelte met plein en afslaghuisje is ver
wijderd en aan de zuidzijde het gedeelte
met de trappen, zal de brug zijn ingekort
tot de huidige lengte van iets minder dan
25 m. Deze inkorting heeft omstreeks 1851
plaatsgevonden. Slechts het gedeelte waar
ooit de visbanken stonden is behouden.
Oude prenten en kadasterkaarten geven
echter nog een indruk van de oorspronke
lijke toestand.
Alexander Jager
Actie voor behoud molenromp Vliet
De raadscommissie Stadsontwikkeling ver
zet zich tegen het voornemen van burge
meester en wethouders om de molenromp
aan het Zuidvliet te slopen. Het gaat om de
vierkante onderbouw van de zeventiende-
eeuwse molen De Haan aan het Zuidvliet,
op het voormalige terrein van stoomketel-
fabriek Henny van Duuren. B en W willen
dat het bouwwerk wijkt voor nieuwbouw,
maar de commissie Stadsontwikkeling
heeft het sloopbesluit verworpen. Bewo
ners van het Vliet verzetten zich even
eens tegen afbraak. Zij gaan een stichting
Laat de haan weer kraaien oprichten voor
behoud van de molenromp en wederop
bouw van de molen. Aed Levwerd heeft
vorig jaar, in een brief aan B en W erop
gewezen dat de molenromp één van de
laatste verwijzingen vormt naar het
ambachtelijke verleden van het Vliet.
Jaarvergadering
In de kosterij van de Grote Kerk vindt
op dinsdag 26 juni de tweede jaarverga
dering van Aed Levwerd plaats; aanvang
19.30 uur. In aansluiting op de vergade
ring wordt een rondleiding door de Grote
Kerk verzorgd door Hendrik ten Hoeve en
andere deskundigen. Inmiddels hebben
alle leden hierover bericht gehad.
Open Monumentendag 8 september
In Leeuwarden is dit jaar het thema voor
de Open Monumentendag historische hore
ca. Op zaterdag 8 september zal tussen
10.00 en 17.00 uur een aantal (voorma
lige) kroegen, herbergen, hotels, socië
teiten en bordelen in de binnenstad zijn
geopend voor publiek. Daarnaast worden
activiteiten georganiseerd, verschijnt een
uitgebreide publicatie over historische
horeca en is er een tentoonstelling in het
Historisch Centrum Leeuwarden. Als u
nog oude foto's, documenten of verhalen
bezit over het uitgaansleven in oud Leeu
warden, dan horen wij dat graag van u.
Andere activiteiten van Aed Levwerd
en Historisch Centrum Leeuwarden
Via een aparte brief zijn de leden op de
hoogte gebracht van de activiteiten in mei,
juni en juli. Dat waren het bezoek aan de
Friesche Club, een rondleiding over de
Algemene Begraafplaats en een rondlei
ding over de tentoonstelling Stadsarcheo
logie Leeuwarden.
Ook aangekondigd, maar hier nog even
apart vermeld: 7 juli, aanvang 11.30 uur:
excursie naar Kampen waar deskundigen
zullen rondleiden langs monumenten en
museale instellingen.
Inlichtingen bij Klaas Zandberg/HCL,
(058)233 83 99.
