Vliegveld Kalverdijkje
Leovo-^
ca»;
28
Dirk Swierstra
Aan het Kalverdijkje lag ooit het gemeentelijk vliegterrein Kalverdijkje. De histo
rie van het vliegveld is begonnen voor 1920, maar het juiste jaar van oprichting is
onbekend.
In 1849 besloot de gemeente Leeuwarden
een reeds bestaand exercitieveld over te
brengen naar het Groot Meenschar nabij
het Kalverdijkje. Hier werd toen tevens
een kogelvanger aangelegd, zodat er ook
schietoefeningen konden worden gehou
den. Op verzoek van de militaire auto
riteiten werd in 1871 een apart terrein
beschikbaar gesteld als schietbaan, die op
18 juni 1873 in gebruik werd genomen.
Het zojuist genoemde gebied lag tussen het
Kalverdijkje en de Groningerstraatweg, in
de Camminghabuursterpolder. Daarna
wordt de historie van het gebied ondui
delijk. Zoals gezegd is het niet bekend in
welk jaar de inrichting als vliegterrein is
gestart.
Noodlandingen
Tijdens de eerste wereldoorlog was de tech
niek van het vliegen met sprongen vooruit
gegaan, maar 100% betrouwbaar waren
de vliegtuigen niet. En ook de weersom
standigheden gaven nogal eens aanlei
ding tot het maken van een noodlanding.
En omdat de burgerluchtvaart aan het
eind van de Eerste Wereldoorlog vrijwel
niet bestond, waren het vooral militaire
vliegtuigen die noodlandingen uitvoerden.
Daarom werden er in de jaren 1918-1920
op bevel van de regering -waarschijnlijk
van het Ministerie van Oorlog- op enkele
plaatsen in Nederland noodlandingster
reinen aangelegd. Het terrein aan het Kal
verdijkje is dan ook waarschijnlijk in deze
jaren door de gemeente geschikt gemaakt
om als noodlandingsterrein voor militaire
vliegtuigen te dienen. In 1920 was het
vliegveld in gebruik want de Franse vlie
Grooiac/ea. j
Vliegveld
Kaartje van Leeuwarden ?net de route van het station naar het vliegveld, 1930
ger Duchereux gaf er op 2 april 1920 met
een Franse Sopwith 1.5 Strutter vliegde-
monstraties. De Oostenrijkse piloot Carl
Kriger kwam begin 1920 in Nederland
aan. Hij had een Aviatik-Berg C.I. verken
ner bij zich. Dit type vliegtuig was in de
herft van 1916 ontworpen door de Ooste
rijker Julius von Berg. Het was een twee
persoons tweedekker gevechtsvliegtuig, en
het was gebouwd door de Oesterreichisch-
Ungarische Flugzeugfabrik Aviatik te
Wenen-Heiligenstadt. Het vliegtuig werd
in Leeuwarden verbouwd op het gemeen
telijke vliegveld aan het Kalverdijkje.
Deze verbouwing werd waarschijnlijk uit
gevoerd in een paar tenten op het vliegter
rein, want bebouwing was niet aanwezig.
Met dit vliegtuig kreeg Kriger tijdens een
landing in april 1920 op Soesterberg een
ongeluk. Het vliegtuig werd vernield en
Kriger brak zijn been. Er is een bron die
vermeldt dat dit ongeval te Leeuwarden
plaats vond. Daarna kocht Carl Kriger een
nieuw vliegtuig, een LVG B III, dat met
drijvers kon worden uitgerust.
Na sluiting van de Amsterdamse beurs
Mede op initiatief van enkele Leeuwar
ders werd de N.V. Amsterdamsche Vlieg
Onderneming Maatschappij (AVOM)
opgericht. Deze onderneming was geves
tigd Eerste Helmersstraat 132 te Amster
dam. De AVOM maakte half juli 1921
bekend dat ze een luchtlijn Leeuwarden-
Amsterdam ging openen. Voor deze nieu
we lijndienst werd het vliegtuig van Carl
Kriger gehuurd. Kriger werd benoemd tot
technisch leider en chef-piloot. De bedoe
ling was een dagelijkse dienst Leeuwar
den-Amsterdam uit te voeren. Vertrektijd
ongeveer om 10.00 uur uit Leeuwarden;
verwachte aankomst in het centrum van
