Wonen butenüt
1
Hans Zijlstra
In 1946 verhuisden wij naar een dienstwoning bij de Frico aan de Snekertrekweg.
Mijn vader was daar net benoemd als chef pakhuizen. Ik herinner mij dat we met
een paard en wagen van Huizum naar de Snekertrekweg verhuisden. Ik mocht bij
de koetsier zitten. Wij woonden daar tot 1958; toen werd het gebouw waarin de
dienstwoning was gevestigd na een brand in 1956 afgebroken.
Het Frico-complex aan de Snekertrekweg, circa 1935
In het eerste jaar liepen mijn moeder en ik
nog dagelijks naar de Huizumerlaan, waar
ik op de kleuterschool zat. Langs de tram
rails die toen nog van het Frico terrein af
liepen langs het tramstation en voor het
NS-station langs. De rails waren gedeel
telijk opgevuld met houten blokjes om
te vermijden dat je als fietser een lelijke
smak zou maken. Deze blokjes waren er
overigens in de loop van de laatste oorlogs
jaren al uitgepeuterd om vervolgens in de
kachel te worden opgestookt. Bij het oude
tramstation stond nog een NS-loods, die
later werd afgebroken en opnieuw werd
opgetrokken als loods voor Van Gend en
Loos. Naast het Fricoterrein heeft nog
jaren een oude tramwagon van de NTM
gestaan; later heb ik vergeefse pogingen
gedaan er iets van mee te nemen. (Hij zou
nu overigens goud waard zijn geweest). Bij
de overweg in de Schrans stond een gebouw
van gemeentewerken. Als de dag van van
daag herinner ik mij nog, dat mijn moeder
en ik, overvallen door luchtalarm - het zal
1944 zijn geweest en nog voor onze verhui
zing- naar die schuilkelder werden gediri
geerd. Belangrijker was evenwel de ijsco
man, die vlak bij de overweg stond. Voor
vijf cent had je een behoorlijk ijsje, voor een
dubbeltje een héle grote.
In 1947 ging ik naar de Koningin Wilhel-
minaschool aan de Fonteinstraat, uiteraard
ook lopend en in het begin onder begelei
ding van moeder. Vooral vrijdags was het
ontstellend druk met veewagens bij de oude
veemarkt en op het Jacob Catsplein bij
het zwembad. Op de veemarkt waren niet
alleen koeien en schapen, maar ook honden
en kippen te koop. Bij dat zwembad kon je
nog iets bijzonders: een kuipbad nemen!
Ik meen mij te herinneren dat het wel
0,50 kostte. Dat kon dus niet elke week.
De meeste huizen hadden geen douche of
bad in die tijd en in Leeuwarden hadden
zeer veel woningen geen toilet, maar een
ton. Het lavet in nieuwbouw-huizen werd
bewonderd om het moderne gemak.
Frico-chocolademelk
voor de schoolkinderen
Het wonen in een kaasopslagbedrijf had
eigenlijk vele voordelen, maar ook wel
wat eenzame aspecten. De Snekertrekweg
vormde feitelijk het einde van de stad.
Maar in die tijd was het voor de politie
geen probleem dat één agent regelmatig
per fiets tot achteraan de bebouwing reed;
ook bij mist, slecht weer, portofoons waren
er niet, dus bij onraad moest hij de dichtst
bijzijnde telefoon zoeken. Aan de andere
kant, de Harlingertrekweg lagen in de
bocht van het kanaal altijd vijf skütsjes,
omgebouwd tot woonboot. Berucht was de
oudejaarsnacht. Ik heb zeker één of twee
keer een bootbewoner dronken bij de toen
