13
Gevelsteen De Yser Man in de zijgevel van
Voorstreek 9
Het koffiehuis van R. Siderius op de hoek van de Lange Marktstraat en de Snekerkade. Op de stoep
zijn beide dochters, mei 1932
maar dat is inmiddels afgebroken.
Op het feest worden door verschillende
personen gedichten voorgedragen, produc
ten van poëtische huisvlijt. Naderhand
besluit men deze te drukken (met een
Koumans Smeding in de familie was dat
niet zo moeilijk). Twee exemplaren zijn in
de Provinciale Bibliotheek bewaard geble
ven. Aan de gedichten gaat een voorwoord
vooraf waarin de onbekende auteur de zeld
zaamheid memoreert van het feit dat alle
zes kinderen uit één gezin nog in leven zijn.
Uitzonderlijk is dit inderdaad in een tijd
waarin de kindersterfte schrikbarend hoog
en de gemiddelde leeftijd laag was. De
auteur die kennelijk wiskundig is onder
legd, verwoordt het aldus:
'Zeldzaam mag dit feest genoemd worden,
daar, volgens een gematigde berekening,
bij de geboorte der jongste zuster, de kans
op hetzelve stond als één tot vierendertig
millioenen, en, volgens de gewone verhou
ding der sterfte tot de bevolking, geduren
de een gansch mensenleven, slechts aan
drie families op den ganschen aardbol dit
geluk kan te beurt vallen.'
Misschien is Ritske Doeke Smeding, zoon
van de jarige, de auteur van dit voorwoord.
Hij had een sterke wetenschappelijke
belangstelling; hij was amateur meteoro
loog en medeoprichter van het Natuurkun
dig Genootschap te Leeuwarden. Ritske
zou nooit een echt beroep uitoefenen, maar
hij werd, zo zou men kunnen zeggen, van
beroep bestuurder van ontelbare vereni
gingen, genootschappen en liefdadigheids
instellingen. Een groot deel van de negen
tiende eeuw kon men in Leeuwarden op
sociaal en maatschappelijk terrein niet om
deze Smeding heen.
Stamhuis De Yserman
'Op de Coornmerck alwaer de ijserman
uuthangt...', zo wordt in een akte uit 1641
het huis aangeduid, dat is te beschouwen
als het stamhuis van de familie Siderius.
Het huis wordt in 1590 gekocht door Elske
Jacobs, weduwe van Nolles Mathijs; het
gaat De Yserman heten en zal tot onge
veer 1800 in het bezit van haar nakome
lingen blijven. De Coornmerck heet nu
Voorstreek, het betreffende huis is nr 9
en het is lang bekend geweest als de apo
theek Tromp Visser.
De familie Siderius stopt ca 1640 zelf met
de ijzerhandel, later wonen de zilversme
den Siderius er en ook daarna zal het pand
nog ruim 100 jaar door zilversmeden wor
den bewoond. In 1859 vestigt er zich een
apotheker en tot in de negentiger jaren van
de 20e eeuw blijft het pand een apotheek.
In de noordelijke zijmuur van het huis
bevindt zich een zeer grote gevelsteen
van 137 cm. hoog en 76 cm. breed, voor
stellende een man in een harnas met als
onderschrift De Yserman.
