Een verdwenen boerderij aan het Jelsumer Binnenpad
20
Klaas Zandberg Het Jaar van de Boerderij heeft weer eens benadrukt dat de gemeente Leeuwar
den een groot aantal boerderijen met een rijk verleden telt. Anderzijds moeten we
wel beseffen dat nog in de jaren zeventig en tachtig heel wat bijzondere boerde
rijen rond de stad zijn verdwenen. Zo moest de stelp Jelsumer Binnenpad nr. 3 in
1980 plaats maken voor stadsuitbreiding. Van dit bedrijf resteren slechts enkele
foto's en documenten van instellingen en particulieren. De foto op het omslag van
dit nummer is afkomstig van een van de laatste bewoners.
Deze boerderij, die tot 1980 niet ver ten
oosten van de kruising Mr. P.J. Troel-
straweg-Dammelaan stond, heeft moge
lijk een middeleeuwse oorsprong. Het is
zeker dat toen rond 1580 de kloosterbe
zittingen werden verdeeld het Old Bur
ger Weeshuis (OBW) de grond rondom
deze plaats in eigendom kreeg. In de
loop van de negentiende eeuw werd er
behoorlijk geïnvesteerd door het OBW.
Er werd land bijgekocht en een deel van
het bestaande bouwland mocht door de
pachter in 'greide' worden veranderd. Het
bedrijf werd in 1849 omschreven als 'eene
zathe en landen staande en gelegen onder
Leeuwarden onder Bilgaard, de huizinge
aldaar gekwoteerd met nummer 22, let
ter P bij de weduwe Terpstra vroeger in
gebruik, zijnde de landen in het geheel
groot 37 ellen'. De landerijen bestonden
uit vruchtbare kleigrond, die goed werd
ontwaterd middels keurig onderhouden
sloten en greppels. Niet handig was dat
verschillende percelen ver van de boerde
rij waren gelegen. In 1856 werd de huur
verhoogd van fl. 2000,- naar fl. 2500,-. In
1863 volgde een verbouwing.
De boerderij in lengtedoorsnede, bouwtechni
sche tekening, ca. 1900
De boerderij Jelsumer Binnenpad 3, in de
jaren dertig (Foto: Collectie Z. Tamminga)
Enkele decennia later voldeed de oude
boerderij eigenlijk niet meer aan de eisen
van de tijd. In de schuur bevonden zich
twee oude vermolmde gebinten. De zij
muren en het dak verschoven waardoor
De boerderij niet lang na de herbouw in 1903
(Foto: Collectie Z. Tamminga)
de pannen niet meer sloten en lekkage
ontstond. Ook was de melkkelder te klein
en de karnmolen nagenoeg onbruikbaar.
Tenslotte werd gekozen voor radicale
oplossingen. Er volgde complete afbraak
en nieuwbouw iets westelijker in 1903. Het
tot dan toe gemengde bedrijf werd volledig
ingericht als melkveehouderij.
De aanleg van de nieuwe stadswijk Bil
gaard en plannen voor de rondweg maak
ten een einde aan het voortbestaan van
Jelsumer Binnenpad 3. De suggestie van
de woningbouwcorporaties in begin 1979
om de inmiddels leegstaande boerderij in
te richten tot een expositieruimte vond
geen gehoor. Er werd tot afbraak beslo
ten. De meeste andere boerderijen in de
omgeving gingen dezelfde weg: 'De Klok
slag' aan de Mr. P.J. Troelstraweg in 1981,
'het witte huisje' aan de Jelsumerstraat in
1984, de boerderij aan de Jelsumerstraat
in 1991 en -nog vers in het geheugen- De
Kleine Bontekoe in januari 2003.
De afbraak in 1980 (foto Leeuwarder Courant)
LA» it
