10
Franse soldaten brengen arrestanten naar het Blokhuis, 1796. Tekening door Jacob Sinies
hairen grijpende; aldus aan zijne husaren
over te geeven, met order hem in de prison
te brengen, waarlijk edelmoedige diaaden.
Op 30 mei, 's morgens rond vijf uur,
breekt er brand uit in het huis van burger
Haakma Bakker op het Schoenmaker-
sperk. Een detachement van de schutterij
is ter plekke om de orde te bewaren.
Zij hebben opdracht gekregen om niemand
door te laten, behalve de brandspuitgas
ten en Franse soldaten. Een troep Zwit
serse soldaten maakt hierover wat amok,
maar vooralsnog lukt het de schutters om
ze in bedwang te houden. Tot dat Gaspard
Thierry samen met de stedelijke Franse
commandant Rouville en wat huzaren de
tegenover liggende Pijlsteeg uit komt rij
den. Ze stoppen voor het bruggetje dat het
Schoenmakersperk met het Perkswaltje
verbindt. Op het bruggetje staat burger
van der Wal.
Hij ziet hoe de schutters proberen om de
weg vrij te maken voor de Franse gene
raal en zijn gevolg, maar de Zwitsers
werken niet echt mee. Als het uiteinde
lijk niet lukt om de opdringerige soldaten
met zachte hand terug te drijven, wordt
met behulp van het geweer overgegaan op
meer fysiek geweld:
...waarop den Generaal Thierrij met
voornoemde detachement na de aldaar
post hebbende schutters is gereeden en
aan dezelve met zijn stok eenige slagen
heeft gegeeven, dat ik daar op ben gegaan
na gemelde plaats en gezien heb dat de
Generaal Thierrij een schutter met name
Bart Willekes op eene aller driftigste wijze
het geweer heeft ontrukt en het zelve met
de laadstok gevisiteerd heeft, of het ook
geladen was, zulks niet bevindende heeft
den Generaal 't geweer een Husaar over-
gegeeven met te zeggen dat voornoemde
schutter na de prison moest hebbende
een Huzaar voornaamde schutter bij zijn
das off rok gevat en verders getranspor
teerd na de Provoost. Aldus van der Wal.
Kapitein de Jong die het bevel voerde
over het detachement schutters beschrijft
het voorval als volgt:
...dat Bart Wilkes mede als Nationaal
Burger aldaar post houdende, zijn pligt
volgens gegeven order heeft betragt -dog
de Zwitsers met goedheid niet kunnende
terug krijgen, na zijn ontvangen order
is te werk gegaan, dezelve te keeren met
geweld- het welk door den generaal voor
noemd gezien zijnde, dat gemelde Burger
de Zwitserse militairen te rug dreef, met
eenige rotting slagen door den Generaal is
geslaagen en eindelijk op eene geweldige
wijze is ontwapend geworden, en dade
lijk op zijn order na de prison is meede
gesleept op een schandelijke wij se door een
zijner Husaaren.
Maar volgens Gaspard Thierry hadden
enkele schutters
...de onmenschelijkheid gehad dezelven,
met de kolven, niet met de loopen en met
de bayonnetten te slaan, in het aanzigt
enz. gelukkig kwam ik met Rouville der
op aan en deed, door mijn tegenwoordig
heid, een bedrijf eindigen hetwelks ontee-
rende is voor lieden die voorgeeven voor de
vrede en de eendragt de wapens te hebben
opgevat.
Een arrogante generaal
Arme Bart Wilkes. Het lijkt wel of de
geschiedenis zich een kleine twintig jaar
later herhaald heeft; eerst bij de 'hairen'
gegrepen en afgeranseld in een schoen
makerij en nu op het Schoenmakersperk.
Goed, de eerste keer had hij het misschien
wel een beetje verdiend omdat hij twee
vervelende kinderen een oplawaai had
gegeven, maar in het andere geval voerde
hij alleen maar een opdracht uit.
Daar is hij toen het willekeurig slacht
offer geworden van een arrogante Franse
generaal, die vond dat de Leeuwarder
bevolking wel eens wat meer respect had
mogen tonen tegenover hen die gevochten
hadden voor hun vrijheid. Gelukkig kon
Bart er jaren later hartelijk om lachen
en heeft hij nog vele malen in geuren en
kleuren beide verhalen aan zijn kinderen
en kleinkinderen moeten vertellen. Bart
Wilkes is 83 jaar oud geworden.
