13
Laatste wens
Sophia's gezondheid heeft veel te lijden
in de laatste jaren van haar leven.
In Duitsland laat ze zich zonder resultaat
behandelen in verschillende kuuroorden.
In 1642 sterft ze in Arnhem, nog geen
vijftig jaar oud. Haar ongebalsemde lijk
ligt daar maandenlang opgebaard in het
Nassause Hof voor het in een dubbele kist
vervoerd wordt voor de definitieve bijzet
ting in de grafkelder in Leeuwarden.
Sophia's invloed reikt tot ver over haar
dood heen. Willem blijft als plichtsgetrou
we zoon zijn leven lang rekening met haar
wensen houden. De eed aan zijn moeder
om met een Oranjeprinses te huwen
weegt zwaar. Hij zoekt zo vaak mogelijk
het gezelschap van Amalia, in de hoop
ooit de hand van een van haar dochters te
verwerven. Die taak valt hem niet licht.
In zijn dagboeken schetst hij haar steeds
vaker als een onsympathieke, hoog
moedige vrouw die door eigenbelang en
humeurigheid geregeerd wordt. Tenslotte
wordt zijn moeite beloond. Na de dood van
Willem II is in het grootste deel van
de Republiek het stadhouderschap afge
schaft. Amalia begint te beseffen dat
een huwelijk met de graaf van Nassau-
Dietz de positie van de Oranjes in de
Nederlanden op den duur weer kan ver
sterken. Willem trouwt met Albertine
Agnes en krijgt zijn mannelijke opvolger.
Dan is hij inmiddels ook al enige jaren
stadhouder van Groningen en Drenthe.
Eén grote ergernis blijft echter bestaan.
In de nadagen van Frederik Hendrik is
Louise zeer tegen haar zin uitgehuwe
lijkt aan de Keurvorst van Brandenburg.
Het testament dat de Oranje-erfenis
verdeelt is dan drastisch gewijzigd, in
het nadeel van de Friese Nassaus. Het
nieuwe testament bepaalt dat de erfenis,
bij gebrek aan mannelijke nakomelingen
van Willem II, naar de nazaten van Louise
en de Keurvorst zal gaan. En na de dood
van de kinderloze Stadhouder-Koning
Willem III (de laatste echte Oranjevorst)
en jarenlange processen, strijkt uiteinde
lijk de koning van Pruisen, de nakomeling
van de Keurvorst van Brandenburg, het
grootste deel van de buit op.
De lotgevallen van de Stuarts, de
Oranjes en het huis van Nassau-Dietz
verlopen in de zeventiende eeuw uiterst
wisselvallig. Elizabeth Stuarts jongste
dochter Sophia zal stammoeder van de
Engelse koningen uit het huis Hannover
worden; Amalia en Sophia zijn samen
de voormoeders van het Nederlandse
koningshuis, dankzij het huwelijk van
Willem en Albertine Agnes. Bij Sophia's
dood bevindt haar huis zich qua macht op
een dieptepunt. Stap voor stap wint graaf
Willem terrein terug, geholpen door het
merkwaardige mechanisme dat wanneer
het slecht gaat met de Oranjes de Friese
Nassaus van de situatie kunnen profi
teren. Dat de rivalen Amalia en Sophia
Hedwig uiteindelijk samen aan de wieg
van het Nederlandse koningshuis stonden
hadden ze zelf nooit kunnen vermoeden.
Sophia Hedwig op latere leeftijd. Zij was letterljk en figuurlijk een imposante vrouw.
