it
Jelle Pieters Troelstra 'uit de vergetelheid opgeheven'
14
Sjoerd Keulen Pieter Jelles Troelstra (1860-1930), advocaat, dichter en één van de bekendste
Nederlandse politici van de twintigste eeuw had nooit zo veel in zijn leven kun
nen bereiken zonder zijn vader, Jelle Pieters Troelstra. Pieter Jelles was niet zijn
enige kind dat bekend werd. Jelles zoon, de socialistisch dichter Dirk Jelles Troel
stra (1870-1902) en zijn dochter Hendrika Brok-Troelstra (1867-1944), socialistisch
propagandiste en publiciste, die het pseudoniem Heineke Boda gebruikte, genie
ten ook enige bekendheid. Daarnaast was hij de opa van de naar hem vernoemde
kunstschilder, graficus en radiocommentator Jelle Pieters Troelstra (1891-1979).
Naast vader en opa van bekende personen
was Jelle zelf ook een belangrijk man die,
doordat hij zichzelf ontwikkelde, ervoor
gezorgd heeft dat jongere generaties
zoveel konden bereiken. Zoon Pieter Jel
les schreef dan ook terecht in zijn Gedenk
schriften: 'Geen heldendaden van lichaam
of geest verlichten het geslacht, waaruit
ik ben geboren en dat in de persoon van
mijn vader zich uit de vergetelheid heeft
opgeheven.' In deze korte biografische
schets van Jelle Troelstra wil ik laten zien
wat hij heeft gedaan om zich op te heffen
uit de vergetelheid.
Ik ben ambtenaar!
De naam Troelstra is afgeleid van Teroe-
le, een Fries gehucht dat ten zuiden van
Langweer aan het Koevor der meer ligt.
Hier werkten de voorvaderen van Troel
stra in de landbouw. De naam Troelstra
bestaat pas sinds het begin van de negen
tiende eeuw en werd door de grootvader
van Jelle aangenomen toen hij zich in
Lemmer ging vestigen. Jelle Troelstra is
daar op 15 oktober 1833 geboren. Hij is
de oudste zoon en moet na de vroege dood
van zijn vader al jong gaan werken bij een
goudsmid. Zijn wens om door te leren is
hiermee onmogelijk geworden, maar hij
zal later door zelfstudie nog ver komen.
Jelle trouwt op vier mei 1859 met
Grietje Landmeter die in 1837 geboren
is. Ze vertrekken op een mij onbekende
datum naar Hurdegaryp. Daar blijven
ze wonen tot vlak voor de geboorte van
hun eerste zoon, Pieter Jelles. Hij is op
20 april 1860 geboren op het Zuidvliet
Het Zuidvliet in 1933 met luiks van de mast het geboortehuis van Mr. Pieter Jelles Troelstra,
getekend door Johannes Elsinga
L119 in Leeuwarden. Vader Jelle is op
dat moment nog meter en taxateur van
turf, maar studeert al voor het examen
van belastingambtenaar. Op 8 mei 1861
vertrekt het gezin naar Koudum, waar
Troelstra nog steeds als meter en taxa
teur van turf werkt. In Koudum wordt
het gezin op 22 november 1861 uitgebreid
met de geboorte van Haukje Hendrika.
Op 22 juli 1862 verhuist het gezin
alweer. Naar Assen ditmaal, alwaar zij
aan de Molenweg een huis betrekken.
Rennschje Dirks Landmeter, de zus van
Jelles vrouw Grietje, trekt daar als huis
houdster bij het gezin in. Daar is nu waar
schijnlijk geld voor, omdat Jelle commies
ter directie (ontvanger van directe belas
ting) is geworden.
Op 29 november 1862 verhuist het gezin
weer voor Jelles nieuwe baan in Leeu
warden, hij is tot commies ter provinciale
directie (belastingontvanger) benoemd en
