tiiitTT
23
De meubelzaak van Miedema aan de Nieuwestad in 1973
Dat komt het begrip niet ten goede.
Een paar voorbeelden. Miedema schrijft
ergens dat het wat koud in de kamer is,
maar 55 gradenDat lijkt om te stikken.
En toch is het geen tikfout, want Miedema
hanteert de Fahrenheit-schaal, destijds
gebruikelijk en 55° F is 14,5° Celsius en
dat is inderdaad wat fris in huis.
Op een andere plek schrijft Miedema
over de gijzelaar Buzio en de toespeling
die hij op deze figuur maakt is voor de
lezer van nu onbegrijpelijk. Maar Buzio
was een bekende en populaire clown die
op toneel bedekte grappen over de bezet
ters maakte.
De website van To's oorlogsschriften
heeft een duidelijk educatief doel. Om die
reden is er aan de integrale weergave een
verklarende laag toegevoegd bestaande
uit een woordenboek, een persoonsregis
ter, een plaatsnamenregister, een chro
nologie van de Tweede Wereldoorlog en
een biografische toelichting op het gezin
Hofstra, inclusief de hond.
De wijze waarop Miedema's kleine oor
log digitaal is bezorgd, is nogal summier.
Het verdient echt aanbeveling om deze
bron met de toewijding die hem toekomt
te ontsluiten.
Waar gaat het over
To's oorlogsschriften en Miedema's klei
ne oorlog verschillen hemelsbreed qua
inhoud. Dat is voor een groot deel toe te
schrijven aan de grote verschillen tussen
de twee auteurs. To, een wat in zichzelf
gekeerd tienermeisje in een beschermd
gezin met nogal dominante ouders en Gof-
fe, pasgetrouwd, net vader en bezig een
bedrijf op te bouwen.
To richt zich erg op de buitenkant van
de oorlog, ze stelt zich op als een verslag
gever. En dat doet ze met oog voor opmer
kelijke details. Miedema is veel meer met
zichzelf en de kleine en grote probleempjes
van zijn gezin en zaak bezig. Dat loopt
uiteen van veelvuldige aandacht voor de
stoelgang tot de steeds terugkerende tob
berijen over de in- en verkoop.
De tiener geeft vaker blijk van inzicht en
waarnemingsvermogen dan de zakenman.
Zij is, met de beperkingen van haar leef
tijd, een denkertje, hij een doener die de
oorlog als een lastige verstoring van het
normale (zaken)leven ervaart.
In zoverre vullen beide Friese dagboe
ken elkaar mooi aan. To geeft geen enkel
inzicht hoe ze zich voelt en de dingen
ervaart. Miedema geeft een perfect inkijk
je in de psyche, leef- en woonsituatie van
een weldenkende, door en door fatsoen
lijke zakenman die in de eerste plaats
denkt aan zijn gezin en zaak.
Miedema's dagboek leent zich uitste
kend om een aantal thema's uit te werken.
Een paar suggesties: Nieuwsvoorziening,
wat was er bekend bij de gewone burgers
over de toestand in de wereld? Zakendoen
in bezettingstijd, in- verkoop, belastin
gen, export, distributie. Aanpassen aan
de omstandigheden of zoals Miedema
het noemt, met de stroom meezwemmen.
Humor in een benarde tijd, er staan veel
grappen en moppen uit die tijd in het dag
boek. Gezinsleven, geboorte, ziekte, dood.
Communicatie, briefverkeer, reizen, tele
foongebruik. Houding ten opzichte van de
joden(vervolging) of de NSB. Over al deze
zaken schrijft Miedema veelvuldig. Door
al die passages thematisch te ordenen ont
staat er inzicht en wordt de ontwikkeling
in het denken van Miedema als represen
tant van een doorsnee middenstander in
een doorsnee stadje duidelijk. Miedema's
anti-Engelse houding bijvoorbeeld veran
dert naarmate de oorlog vordert of mis
schien beter gezegd naarmate de Engelse
legers dichterbij komen...
Privacy? What privacy?
Een serieus probleem bij de openbaarma
king van egodocumenten is de bescher
ming van de persoonlijke levenssfeer.
Dagboeken zijn, het is niet anders, hoogst
persoonlijke documenten waarin de schrij
ver zich een hoge mate van intimiteit kan
veroorloven. Bij To Hofstra speelt dat
amper, zij geeft ons een verslag van wat
er zich in haar directe omgeving afspeelt.
Goffe Miedema is heel wat openharti
ger en gunt ons een kijkje in zijn intiem
ste gedachten. De relatie met zijn vrouw,
het verschil in seksuele behoeften, de
verhouding met ouders en schoonouders,
de manier waarop de karakters van de
drie dochters zich ontwikkelen, we krij
gen het allemaal te weten. Aangezien de
kinderen van Miedema toestemming heb
ben gegeven voor het op internet plaatsen
van de dagboeken is dit verder geen pro
bleem.
Al weer wat anders ligt het met de colle
ga's die Miedema ten tonele voert en waar
hij van aangeeft dat ze 'fout' zijn.
