8
Schoorsteenstuk, in 1759 vervaardigd door Rienk Keijert, voorstellend een bijbels tafereel
(Samuel 1, hoofdstuk 20). Door eigenaar Nanne Ottema in bruikleen gegeven ter plaat
sing in het stadhuis
De stedemaagd wordt geflankeerd door
twee allegorische figuren: de Kracht (Her
cules) met een zware knots en de Voor
zichtigheid (Prudential met een slang en
een spiegel. De slang gaat terug op het bij
belwoord uit Mattheüs 10:16 'Weest dan
voorzichtig als slangen' en de spiegel dient
voor het verkrijgen van zelfkennis. Daar
om is het wat vreemd op het schilderij van
Keijert niet het eigen gezicht van Pruden-
tia, maar dat van Hercules te zien weer
spiegeld. Aan de voeten van de stede
maagd zitten drie naakte kinderfiguurtjes,
zogenaamde putti. Een van hen heft een
symbool op van het recht om te straffen:
de gesel. Een tweede draagt een pijlen
bundel met daarin een bijl, de zogenaam
de fasces. Dit was bij de oude Romeinen
het symbool van het recht om te heersen
over leven en dood, dus van de overheids
macht. Naast het linkerbeen van de
maagd ligt een ballotagezak, zoals die bij
stemmingen door een stedelijke vroed
schap werd gebruikt. Ook zijn er enige uit
de zak gerolde penningen afgebeeld. Op
de zak is het geborduurde wapen van
Leeuwarden te zien. De oorspronkelijke
ballotagezak is bewaard gebleven en
bevindt zich als bruikleen van de gemeen
te Leeuwarden in het Fries Museum.
Rienk Keijert
De schilder Rienk Keijert werd in Leeu
warden geboren en daar op 20 december
1709 in de Westerkerk gedoopt. Zijn
vader, Frans Keijert, afkomstig van Bols-
ward, werd er in 1720 kamerbewaarder
op het Landschapshuis en in deze functie
(met recht van inwoning) volgde zijn zoon
hem later op.
Vanaf omstreeks 1720 moet Rienk
Keijert een schildersopleiding hebben
gevolgd en een loopbaan hebben afgelegd
in Den Haag en wel tot 1732, toen hij weer
bij zijn ouders in het Landschapshuis
introk. Na zijn huwelijk met Imkje Meek-
ma op 15 mei 1740 woonde hij op ver
schillende plaatsen in Leeuwarden tot hij
zich in 1756 met zijn gezin weer in het
Landschapshuis vestigde als kamerbode,
de functie die hij voor zijn vader al had
waargenomen. Hij overleed op 11 januari
1775.
Op de landdagen kwamen de Staten
van Friesland in Leeuwarden bijeen in
het Landschapshuis. Buiten het vergader
seizoen moet de kamerbode wel tijd heb
ben gehad voor andere werkzaamheden.
Rienk Keijert ontplooide zich in Leeuwar
den als schilder, onder andere van por
tretten, maar vooral van schoorsteenstuk
ken en kamerbehangsels. Er is in
Leeuwarden nog redelijk veel werk van
zijn hand bewaard gebleven in museale
collecties, in particuliere woningen en in
het stadhuis van Leeuwarden (grisailles
in de grote vroedschapszaal) en veel ander
werk van zijn hand is archivalisch aan
toonbaar. Dr. A. Wassenbergh schreef over
zijn werk in 'De decoratieschilders der
18de eeuw en het stadhuis te Leeuwar
den' in Leeuwarden 1435-1935 - Gedenk
boek en de chartermeester van het Rijks
archief in Friesland, dr. J.G. Avis,
publiceerde een schat aan archivalische
gegevens in 'Rienk Keijert, portret- en
decoratieschilder, tevens kamerbewaar
der der Staten van Friesland' in De Vrije
Fries XXXVI (1943), maar onderwijl is er
nog zoveel meer bekend geworden over
werk van Rienk Keijert, dat er wel een
nieuwe publicatie aan gewijd zou kunnen
worden.
Landschapshuis
Het meeste werk heeft de schilder gele
verd voor het Collegie (thans Provin-
sjehüs), waar de Gedeputeerde Staten van
Friesland bijeen kwamen en hun secreta
rie hadden en verder in het Landschaps
huis aan de Turfmarkt, waar nu het
Ritske Boelemagasthuis staat. In dit
Landschapshuis (een na de Reformatie
verbouwd gedeelte van een kloostercom
plex van de Minderbroeders) kwamen de
Staten van Friesland sinds 1594 bijeen,
maar niet in plenaire zitting. De afge
vaardigden van de kwartieren van
Oostergo, Westergo, Zevenwouden en van
de Steden vergaderden afzonderlijk in
hun eigen vertrekken en de onderlinge
communicatie en de voorbereiding en
afronding van de besluitvorming vond
(op z'n elfendertigst!) plaats door een
afzonderlijk college van de Staten in
't Minder getal.
Le0Va.V3tA.1t
