Talamini, een Italiaanse ijscoman in Leeuwarden
4
Kees Siccama Als een enkele maal aan Antonio Annibale (klemtoon op de i) werd gevraagd of hij
na zoveel jaren niet een Nederlands paspoort zou willen hebben antwoordde hij:
'nee, want dan zou ik nergens meer thuishoren.' Hij bleef een Italiaan in Leeuwar
den ondanks zijn Nederlandse vrouw en de Nederlandse opvoeding van zijn acht
kinderen. Zelf sprak hij met een sterk accent, maar stak genoeg kennis op om zijn
middenstandsdiploma te halen.
Hij was overigens geen uitbundige prater.
Alleen bij toevallige ontmoetingen met
Italianen kwam hij los. Hij was en voelde
zich een Italiaan uit het noorden van dat
land. Tussen het noorden en het zuiden
bestaan grote verschillen, waarbij met
enige argwaan naar elkaar wordt gekeken.
Annibale Talamini werd op 16 januari
1911 geboren in een klein dorp in de Dolo
mieten als zevende kind uit een gezin dat
Annibale rond 1940 met zelfgemaakte
kar voor het verkooppunt in de Minnema-
straat, waarvoor een zogenaamde Verlof
B-vergunning was afgegeven. De naam
'La Venezia' was toen al in gebruik
Collectie Antonia Talamini
uiteindelijk tien kinderen zou tellen. Over
zijn jeugd is weinig te vertellen. We ken
nen de namen van zijn ouders en zijn
schoolopleiding volgde hij in het vier kilo
meter verder gelegen Borca. Na zijn
diensttijd verlaat hij het dorp voorgoed.
Als enige uit zijn gezin keert hij de armoe
de de rug toe die hem wachtte met een
bestaan op de schrale landbouwgronden.
De namen van enkele Italiaanse families
neemt hij mee als oriëntatie voor onder
weg naar de rijkere streken van Europa.
Naast zijn durf nam hij zijn handen, zijn
werklust en in zijn achterhoofd de kennis
van de ijsbereiding mee. In Vodo di Cado-
re weet men al generaties alles over de
bereiding van consumptie-ijs. Vergelijk
baar met de kennis van de lakennijver
heid in Vlaanderen in de middeleeuwen of
de (nu eveneens verdwenen) kennis van
het leer en van het schoenmaken in de
Langstraat in Brabant of van het kaas
maken in Alkmaar.
Zwervend volkje
Hij was niet de eerste of de enige Italiaan
die vertrok. Zijn landgenoten zwierven al
voor het begin van de twintigste eeuw
door Europa. Het was een zwervend volk
je dat als muzikant, schoorsteenveger,
tegelzetter, beeldenmaker en poppenspe
ler overal te vinden was in Oost en West.
De makers van heiligenbeelden kwamen
uit Toscane en vestigden zich rond
Amsterdam, waar ook de poppenspeler
Cabalt optrad. In Leeuwarden waren de
Fazzi's bekend als beeldenmakers (zie
Leovardia no. 14). Al deze donkere Medi
terranen werden gezien als exoten.
Ze kwamen als eenlingen en niet in groe
pen zoals de gastarbeiders in de loop van
de jaren zestig van de vorige eeuw.
Annibale Talamini reisde via België,
waar hij betonvlechter was, deed een Ita
liaans gezin in Rotterdam aan en nie
mand weet door welke oorzaken of
gebeurtenissen hij nu precies in Friesland
belandde en in Leeuwarden neerstreek.
Hij startte zijn werkzame leven hier met
het maken van gipsen tuinbeelden, een
kunstje dat hij niet geleerd kan hebben in
zijn geboortedorp, maar zich onderweg
eigen moet hebben gemaakt. Het begin
was moeilijk, de acceptatie door de Frie
zen gering. Bergbewoners zijn echter
gewend door te zetten en nog voor 1940
slaagde hij erin zijn handmatig vervaar
digde ijs aan 'het kind' te brengen. In de
Minnemastraat in een oud pandje zette
hij de naam 'La Venezia' op het raam en
ging de concurrentie aan met andere
Leeuwarder ijscomakers zoals Van den
Akker en Frisia. Het was straatverkoop
Reclame drukwerk La Venezia, 1948
Le0Va.V3tA.1t
