De stedemaagd van Rienk Keijert
Leova.'c^LA.It
7
Sytse ten Hoeve Na de voltooiing van de restauratie van het stadhuis van Leeuwarden is daar in
het monumentale trappenhuis een groot allegorisch schilderij opgehangen in de
plaats van een groepsportret van de familie Coulon.
De gemeente Leeuwarden kreeg het schilderij in bruikleen van het Fries Museum,
dat het in 1974 door aankoop van een particulier in de Verenigde Staten verwierf.
Het is een voorstelling van een stede
maagd met aan haar voeten een ballota-
gezak, waarop het wapen van Leeuwar
den staat afgebeeld. Daarom werd wel
verondersteld dat het schilderij afkomstig
is uit het Leeuwarder stadhuis, hoewel
daarover uit 18e-eeuwse en latere
beschrijvingen niets blijkt en er ook geen
archivalische bewijzen zijn voor een ste
delijke opdracht voor zo'n schilderij.
De oorspronkelijke plaats van het stuk
was niet een gemeentelijk, maar een pro
vinciaal gebouw, namelijk het Land
schapshuis naast de Kanselarij aan de
Turfmarkt.
Het schilderij
De grote, op doek geschilderde allegorie
(213 x 213 cm), nu geplaatst in een brede
vergulde lijst, is een schoorsteenstuk. Het
is gesigneerd 'R. Keyert' en gedateerd
1742. De schilder zal zich voor deze alle
gorie hebben laten inspireren door de Ita
liaanse iconoloog Cesare Ripa, wiens Ico-
nologia door vele (ambachts)kunstenaars
werd gebruikt om er voorbeelden en inspi
ratie uit te putten.
In een klassieke, tempelachtige omge
ving is onder draperieën centraal een
vrouwenfiguur afgebeeld: de stedemaagd.
Ze heeft een borst ontbloot om uit te beel
den dat ze niets te verhullen heeft. In
haar rechterhand draagt ze een staak,
waarop een hoed of muts is geplaatst als
vrijheidssymbool. Dit teken gaat terug op
het oude Rome, waar slaven kaal gescho
ren waren. Als hun meesters hun de vrij
heid gaven kregen ze een hoed om hun
kale hoofd te bedekken voor de tijd dat
hun haar aan moest groeien.
