Het raadsel van de verdwenen huisnummers
28
Jan Schenk Toen wij in 1987 aan de Pijlsteeg kwamen wonen wisten wij reeds dat de door ons
Christina Tjalsma van de NV Stadsherstel gehuurde woning eens het kantoorpand van de NV v/h De
Coöperatieve Handelsdrukkerij van 1874 was geweest. Eind jaren zeventig van
de vorige eeuw werd dat bedrijf verplaatst naar het industrieterrein Schenken
schans. Het achterblijvende complex van de drukkerij bestond destijds uit een
aantal woningen, een technisch bedrijf, dat op het binnenterrein aan de Pijlsteeg
was gevestigd en een winkel op de hoek van de Pijlsteeg en de Grote Kerkstraat.
Het technisch bedrijf, zeg maar de zette
rij en de drukkerij, was gebouwd op het
binnenterrein en liep door in de panden
met de huisnummers 63 en 65 aan de
Grote Kerkstraat. Voor het personeel en
de aan- en afvoer van materialen werd de
toegang tot het bedrijf verkregen door de
monumentale poort in de Pijlsteeg, die in
1886 was opgericht bij de overgang van
de drukkerij vanuit de Grote Hoogstraat
naar de Grote Kerkstraat. Toen de druk
kerij rond 1980 naar het industrieterrein
verhuisde vervielen de achtergebleven
panden aan de gemeente Leeuwarden die
op haar beurt aan de NV Stadsherstel
verzocht de panden geschikt te maken als
woonhuis en ze hun oorspronkelijk aan
zien weer terug te geven.
Dat was een groot karwei want de
Handelsdrukkerij had alle oorspronkelij
ke panden uitgebroken en met elkaar ver
bonden. Het was een hele puzzel voor het
bedrijf dat de restauratie ter hand nam
om van het agglomeraat van kamertjes,
trapjes en gangetjes weer enigszins oor
spronkelijke woonhuizen te maken. Het
was ook een financieel avontuur want de
restauratiekosten beliepen circa 3 miljoen
guldens, in 1980. Toen alles klaar was had
men zeven woningen en een winkel in de
aanbieding. Het was de bedoeling dat de
woningen verkocht zouden worden maar
tegen een gemiddelde prijs van ruim drie
ton was daar geen belangstelling voor.
Daalders plakje
In arren moede is de NV Stadsherstel
de woningen toen gaan verhuren. De
huurprijs was aan de stevige kant, maar
liefhebbers van het wonen in de oude
Het complex van de Handelsdrukkerij in
de Pijlsteeg in 1968
binnenstad van Leeuwarden hadden dat
er wel voor over. Zo ook wij, als tweede
stel huurders van het oorspronkelijke
kantoorpand, dat was herschapen in een
ruime, comfortabele woning met aan de
achterzijde een grote gemeenschappelij
ke binnentuin. Een daalders plakje! Een
tiental jaren na het gereedkomen van de
woningen verkocht de NV Stadsherstel
haar bezit in het voormalige Handels
drukkerijcomplex. Men had het geïnves
teerde geld nodig voor andere projecten.
De Vereniging van Volkshuisvesting werd
de koper en zette het verhuren van de
woningen op dezelfde voet voort. Wij als
huurders kregen een nieuwe huurbaas
en die had gelukkig geld genoeg om het
noodzakelijke onderhoud te laten verrich
ten. De nieuwe verhuurder was erg trots
op het verworven bezit maar realiseerde
zich al snel, dat woningen met een huur
prijs van tegen de duizend gulden per
maand (in 1990) niet tot de doelstelling
van een vereniging van volkshuisvesting
behoorden. Men besloot om de woningen
te koop aan te bieden aan de bewoners
van dat moment.
Die hapten toe, uiteraard tegen een
redelijke prijs. Sinds 1992 zijn wij aldus
de trotse eigenaars van het oorspronkelijke
kantoorpand aan de Pijlsteeg nummer zes.
Geschiedenis
Als eigenaren van een historisch pand in
de oude binnenstad van Leeuwarden wil
den wij wat meer weten over de geschie
denis van het pand en de plek waar het
staat. Wat betreft de historie kunnen we
kort zijn.
De Handelsdrukkerij verwierf zich in
1918 een tweetal oude panden aan de Pijl
steeg, te weten de nummers 14 en 16
Deze panden werden gesloopt om plaats
te maken voor een nieuw te bouwen kan
toor. Dat werd in gebruik genomen op 1
mei 1920 en ontving het huisnummer 16.
Op die huisnummers komen we later in
dit verhaal nog terug. Eerst nog een stuk
je geschiedenis.
In de 15e eeuw was de Pijlsteeg de
noordelijke uitgang van Leeuwarden. De
straat liep naar het noorden af van de
Grote Kerkstraat naar de brug over de
eerste stadsgracht om Leeuwarden, het
