La» it
2
Adam Zelle als vaandrig van de erewacht ter gelegenheid van het bezoek van koning
Willem 111 in mei 1873, geportretteerd in de Prinsentuin met op de achtergrond de Tus-
senschool. Het schilderij van Albert Martin is door Zelle zelf geschonken aan het Fries
Museum en maakt daar nu deel uit van de vaste Mata Hari expositie
De Tweede Stads Tussenschool en
Bewaarschool 1
Het hart van het nieuwe HCL wordt
gevormd door het uit 1841 daterende
schoolgebouw, dat eigenlijk in de uiter
ste zuidwesthoek van het Tournooiveld,
ten noorden van de oorspronkelijke Doe-
lentuin is gebouwd. In 1816 waren zowel
het Stadsbestuur als de Plaatselijke
Schoolcommissie doordrongen van het
belang dat de maatschappij heeft bij een
goed ingericht schoolwezen. In datzelfde
jaar werden dan ook spijkers met kop
pen geslagen door de hier reeds bestaan
de Franse Kostscholen voor Jongens en
Meisjes 'uit haren vervallen staat op te
beuren en te ondersteunen', en ook twee
nieuwe armenscholen te stichten. Tevens
lag het in de bedoeling om tezijnertijd ook
tot het oprichten van burgerscholen en
tussenscholen over te gaan. Het laatst
genoemde schooltype was bedoeld voor
kinderen van niet-behoeftige ouders uit de
geringe burgerstand. Dit waren meestal
kleine zelfstandigen die nog net in staat
waren om wekelijks een bedrag van 5 cent
schoolgeld te betalen. Het schoolgeld voor
onderricht aan de gewone scholen ging
hun draagkracht verre te boven. In 1829
werd uiteindelijk besloten tot de bouw
van een eerste Stads Tussenschool voor
350 kinderen uit de geringe burgerstand
op de plaats van een oude vervallen barak
bij de Jacobijnerkerk, die daartoe moest
worden afgebroken.
Enerzijds door de goede ervaringen, die
men na de stichting van de Eerste Stads
Tussenschool had opgedaan en ander
zijds vanwege het feit, dat nog steeds
400 kinderen in de stad verstoken waren
van iedere vorm van onderwijs, werd op
13 september 1838 besloten om nog een
Tussenschool op te richten, waarvoor
een schoolgeld van 10 cent per week zou
worden gevorderd. Op deze wijze kon het
gat worden gedicht dat gaapte tussen de
Eerste Stads Tussenschool en de Stads
Burgerscholen.
Nadat eerst het oog was gevallen op
een leeg terrein, dat was ontstaan na
demping van de trekschippershaven bij
de Hoeksterpoort, deed zich een jaar later
een unieke gelegenheid voor. De School
commissie had namelijk voorgesteld om
in Leeuwarden tevens een bewaarschool,
later kleuterschool genoemd, op te richten