2
bovendien praktijk om zich uit te kopen
voor het wachtlopen. Er kwam veel kri
tiek op de organisatie. De patriotten heb
ben in 1783 geprobeerd de schutterij
nieuw leven in te blazen of een alternatief
op te richten. In veel steden ontstonden
exercitiegenootschappen, vrijcorpsen of
vrijwillige schutterijen, waarvan iedereen
lid kon worden. De officieren werden
democratisch gekozen. De exercerende
dominees en winkeliers werden door de
prinsgezinden belachelijk gemaakt.
Het systeem van schutterijen werkte na
vijfhonderd jaar niet meer naar tevreden
heid. Er is in de Franse tijd nog jarenlang
gedelibereerd om het probleem op te los
sen. Uiteindelijk werd onder koning
Willem I de veel professionelere politie
opgericht. De schutterijen bleven oefenen
en werden, net als de na het opheffen van
de schutterij ingestelde landweer en land
storm, als een bruikbare ondersteuning
bij oorlogen en opstanden gezien. Koning
Willem III gelaste in 1855 dat de officie
ren van de schutters een Onderschei
dingsteken voor Langdurige Dienst zou
den ontvangen na vijftien jaar dienst. Dit
insigne was in vorm gelijk aan dat van de
oficieren van het leger, maar lint en mate
riaal verschilden. De schutterijen werden
pas in 1901 opgeheven.
Papagaaischieten
In de vorige aflevering werd reeds ver
meld, dat er van de bouw van de Stads
Schuttersdoelen een incomplete rekening
bewaard is gebleven die door de onlangs
gepromoveerde historicus Harm Nijboer
is getranscribeerd, gepubliceerd en
becommentarieerd in de in 2002 gepubli
ceerde Leeuwarder Historische Reeks deel
VII. Ook werd toen al opgemerkt dat er
helaas geen betrouwbare afbeelding van
het in de loop der tijd rigoureus verbouw
de en in 1868 deels gesloopte gebouw
bestaat. Wel blijkt uit contemporain bron
nenmateriaal, dat het gebouw oorspron
kelijk het voorkomen van een burcht
- compleet met toren en kantelen - moet
hebben gehad. Naast de weergave op
stadsplattegronden uit 1572 en 1603
blijkt dit tevens uit een glasschrift dat in
de 17de eeuw in het torentje werd aange
bracht:
Blonk ooit het Capitool door Cesars
lauwerkrans
'k Heb mede Koningen op mynen
toorentrans
Gehuldigt, vreemdeling: Maar Koningen
van Vogels
Geschoten van de steng door drift van
loode kogels.
Nu koelt die oeffening, terwijl der
Voogden gunst
Mij rijkelijk vertelt trots Italjaansche
kunst.
Dus pronk ik voor het oog, daar ider
trekt sijn lust of,
Men noeme my voortaan de Burg
van 's Vorsten Lusthof
fit dSrT^mir
r. f
,-ü* ■oJtrithri Üfj
ut- qrf
f€f■#!■(?- f-
.-ÏSit .«iriW+'i rfi JlfTV' J-.wk«rfwjjü auSjj, w-imI /L j-é s* Lr, rA
4r(i (~*M)
f&hy (Qt f
SynJcr Jrf drtta/'. PVI'M tav#-
h_-W L- ÉHfnP] ff
tyajb;*'if ff i, tfff&pr
i
(y^r
Eerste pagina van de authentieke 16de-eeuwse copie van 'De ordonnantie, gemaeckt op't
stuck vander Schutterie der Steede Leuwarden, waer naer de gemeene Schutters der selver
steede hen voortaen sullen hebben te reguleeren', van kracht geworden op 1 augustus 1564
LcovolF^£A.!€
