Nieuws op straat
Lcovaë^tA.!€
27
Johannes Faber Iedereen zit wel eens een keertje te mijmeren over hoe goed het vroeger toch wel
was of geweest moet zijn. Daarbij komen dan nog wel eens wat bijzondere herin
neringen naar boven. Zo overkwam het ook mij op 22 november 2006.
Dat was niet alleen omdat ik op die dag
mijn verjaardag vierde, maar meer nog
om de televisie-uitzending met de uitsla
gen van de Tweede Kamerverkiezingen,
die op die dag werden gehouden. En
ondanks het feit dat het een ontroerend
afscheid werd van Maartje van Weegen,
gingen mijn gedachten toch meer terug
naar de eerste naoorlogse Tweede Kamer
verkiezingen van 16 mei 1946. Toen geen
Maartje met de allereerste uitslagen, geen
Ferdi Mingele met steeds maar tussen
tijdse prognoses. Nee, deze mogelijkheden
waren er toen niet en moesten we het
doen met de middelen van de grootst
mogelijke eenvoud.
Ik werkte in die tijd bij de Friese editie
van Het Parool. Weliswaar had ik daar
een administratieve functie, maar op zul
ke belangrijke dagen als die van verkie
zingen werd iedereen gemobiliseerd bij de
werkzaamheden om de uitslagen zo snel
mogelijk 'op straat' te krijgen.
Het eerste naoorlogse kabinet
Het Parool was toen der tijd gevestigd in
het pand van de voormalige Wiener Kap
salon aan de Tweebaksmarkt, tegenover
het gebouw van de Arbeiderspers met het
dagblad Het (Vrije) Volk als zetel en dus
werd het tussen deze twee dagbladen een
strijd van jewelste om als eerste het
nieuws aan de menigte, die intussen voor
de beide gebouwen was gevormd, te bren
gen. Een verzameling van mensen, hun
kerend naar de laatste nieuwtjes van deze
bijzondere verkiezingen. De technische
hulpmiddelen waren toen nog minimaal:
wij beschikten over slechts één telefoon
aansluiting en dus moest de hulp van de
buren worden ingeroepen om de diverse
agenten in de provincie de gelegenheid te
geven de uitslagen van de gemeenten door
te bellen. Zo zetelde ik in de hal van
muziekschool Naberman, om daar verkie
zingsuitslagen te noteren. De jongste
bediende Henkie Visser was de onmisbare
schakel tussen de telefoonposten en de
'centrale' waar onder leiding van de heer
Holsboer de uitslagen werden verzameld,
gerubriceerd en becommentarieerd. Van
daaruit werden de resultaten in de vorm
van staafdiagrammen op grote borden
opgetekend, terwijl de mensen op de
Tweebaksmarkt met spanning toezagen
hoe de Communistische Partij zich
opwerkte tot grote winst en de toenmalige
christelijke partijen samen veruit de
meeste stemmen binnenhaalden.
Het handmatig tellen van de stemmen
nam flink wat tijd in beslag, alhoewel de
gemeente om acht uur al de uitslag van
Leeuwarden bekend kon maken. Maar
toen was het voor het publiek nog flink
wachten geblazen, allereerst op de uitslag
van de provincie Friesland. Pas om elf uur
kwam het resultaat van de laatste
gemeente, Opsterland, binnen en de dis
cussies op straat waren intussen volop
aan de gang. Maar oh, wat werd het laat
voor de totale uitslag bekend was! Tradi
tiegetrouw was Utrecht de laatste, die
omstreeks één uur de resultaten kon ver
tellen. Maar toen bleek dat in Amsterdam
Bekendmaking in 1933 van verkiezingsuitslagen bij het pand van het Volksblad voor
Friesland, N.V. Drukkerij en Uitgevers Mij. de Arbeiderspers aan de Tweebaksmarkt 47
