'Die arme Mutter', de familie Nubé tijdens het eerste
bezettingsj aar
Leova.'c^LA.II
6
Albert Bosch
Het gezin bestond uit de ouders Nubé,
twee dochters en vijf zonen en woonde aan
de Harlingerstraatweg 107. Van dat pand
uit had de familie een fraai uitzicht op het
nabij gelegen vliegveld. Dat vliegveld dat
kort voor de oorlog, in 1938, was geopend,
was direct door de Duitsers in gebruik
genomen. De zestigjarige vader Albertus
Cornelis Nubé (1880-1961) was hoofd van
gemeenteschool 14a voor openbaar lager
onderwijs aan de Tjerk Hiddesstraat. Hij
kreeg door het verzet nieuwsberichten
van Radio Oranje toegespeeld. Die
nieuwsberichten werden door gezinsleden
In de maand mei van het jaar 1940 werd Nederland door de Duitsers bezet. Op de
tweede oorlogsdag, 11 mei, arriveerden de Duitsers in Leeuwarden. De bevolking,
die de bezetting wel moest accepteren, was in het algemeen anti-Duits. De agressie
richtte zich vooral op de Nationaal Socialistische Beweging NSB, die met de bezet
ter gemene zaak maakte. Tot degenen, die oprecht oranjegezind waren, behoorde
de familie Nubé.
Villa 'De Greeden' aan de Harlinger
straatweg 107, alwaar de familie Nubé
in 1940 woonde Foto: Paul Bron
in veelvoud overgeschreven en verspreid.
Dat werd hen door de bezetter niet in
dank afgenomen.
Die arme Mutter
In de late namiddag van 23 december
1940 deed de Duitse Staatspolitie een
inval in de woning van de familie Nubé.
De aanwezige mannelijke familieleden,
vader Nubé en zijn studerende zonen
Albert Hendrik en Hilko Cornelis, werden
gearresteerd. Datzelfde lot trof een ande
re zoon, de waarnemend ambtenaar van
het Openbaar Ministerie mr. Gerard
Rudolf Nubé die even later van zijn werk
op het kantongerechtparket thuis kwam.
'Voor het huis werd ik door een Duitser
van mijn fiets getrokken. Thuis zat de
hele familie in de woonkamer wat bleek
jes tegen de muur. Onderling contact was
streng verboden. De Duitsers vonden een
vogelkijker voor het raam opgesteld en
concludeerden daaruit dat wij het Duitse
vliegveld observeerden', aldus Gerard
Rudolf in een interview op 26 mei 2006.
De Duitsers doorzochten het hele huis
en troffen een grote hoeveelheid linnen
goed en levensmiddelen, waaronder koffie
en thee, aan. Het gezin Nubé had, zoals
overigens ieder Nederlands gezin, met het
oog op de oorlog flink gehamsterd. De
Duitsers namen de goederen in beslag en
gaven die aan een Leeuwarder zieken
huis. Dat werd bekend, zodat mevrouw
Nubé veel aanbiedingen van linnengoed
kreeg om haar lege linnenkast weer aan
te vullen. In de portefeuille van Gerard
Rudolf Nubé werd een, door Engelse pilo
ten boven Nederland uitgestrooide, foto
van prinses Juliana en de prinsesjes Bea
trix en Irene gevonden. De fouillerende
Duitser, aan wie het belang van de vondst
ontging, verzuchtte: 'Die arme Mutter'.
Eerst later kregen de bezetters door dat
het niet mevrouw Nubé, maar de prinses
betrof. Dat neemt niet weg dat hij bij zijn
vrijlating de foto weer terugkreeg.
De vier gearresteerden werden overge
bracht naar de Blokhuispoort, waar de
Duitsers een aantal cellen voor eigen
gebruik hadden gereserveerd. Zij werden
eerst begin februari 1941 geregistreerd in
het parketregister van de Staatsanwalt
(officier van justitie) bij het Deutsche
Landesgericht in die Niederlande.
Karikaturen van de Führer Hitier
Gealarmeerd door de ambtenaar van het
Openbaar Ministerie, mr. M.S. van Oos
ten, nam de procureur-generaal bij het
gerechtshof te Leeuwarden, mr. D. Rei-
lingh Wzn., contact op met de Duitse auto
riteiten. Uit een ambtsbericht aan de
secretaris-generaal van het ministerie
van Justitie blijkt dat hij van een Haupt-
sturmführer van de SS vernomen had dat
de volgende feiten waren ten laste gelegd:
allereerst het na een waarschuwing met
de verrekijker waarnemen van Duitse
vliegtuigen op het vliegveld; voorts het op
grove wijze bejegenen (anpöbeln) van pas
serende Duitse soldaten. En tenslotte
noemde hij het voorhanden hebben van
gedrukte en geschreven opruiende
geschriften (Hetzeschriften) tegen Duits
land, voorts karikaturen van de Führer
Hitier, en een kaart van Leeuwarden met
een duidelijke aanduiding daarop van de
grenzen van het vliegveld, zomede foto's
van het vliegveld.
Kennelijk ter geruststelling van de pro
cureur-generaal deelde de Hauptsturm-
