ORANIE-VEREENIBINBIN
BUURTFEESTEN ENZ,
12
Albert Bakker in de rol van Teun de
Nachtwacht. De tekening werk gemaakt
door de Leeuwarder kunstschilder Joh.
Elzinga, die als bewonderaar van Bakker
ook lid was van het comité
Collectie A. Toornstra
dat trekt niet. Het geeft niets als ik je al
een vergunning geef. Als je dat stuk dat in
Amsterdam gaat, Dreyfus, eens opvoerde.'
'Maar dat was ik juist van plan mijnheer
de burgemeester', antwoordde ik, 'het stuk
is juist ingestudeerd en de kostuums zijn
al besteld.' Ik zocht materiaal over het
Dreyfusproces en nog dezelfde avond zei
ik tegen het personeel: 'nu jongens, breek
jullie de tent maar af, ik doe niet mee, ik
moet een stuk over Dreyfus schrijven.' De
volgende morgen had ik het eerste bedrijf
af en de anderen waren ook gauw klaar.'
Het stuk werd een succes en vooral bij de
apotheose van de onschuldig veroordeel
de joodse kapitein Alfred Dreyfus op het
beruchte Duivelseiland leverde langduri
ge toejuichingen op met name voor Albert
Bakker, die zelf de hoofdrol speelde.
Ook de vrolijke vaudeville die hij schreef
rond de stunt van de werkloze Duitse
schoenmaker Voigt als de Kapitein van
Köpenick, was gebaseerd op de actualiteit
en werd regelmatig opgevoerd.
Leeuwarden als thuisbasis
De concurrentie, onder meer door de toe
nemende populariteit van de revuegezel
schappen en het nieuwe fenomeen van de
filmvoorstellingen, zorgde er voor dat er
hard moest worden gewerkt. Zo werden
in het voorjaar de kermissen in het hele
land afgereisd, waarbij soms zelfs Bergen
op Zoom enige maanden als uitvalsbasis
diende en een enkele maal tot in het Bel
gische Oostende werd opgetreden. Tijdens
de herfst- en wintermaanden vormden de
noordelijke provincies het werkterrein en
was Leeuwarden gewoonlijk de thuisha
ven. Dan werd er vaak 's morgens gere
peteerd of ingestudeerd en trok het gezel
schap 's middags, meestal per omnibus,
de provincie in waar soms in de verste
uithoeken werd gespeeld.
Vanaf 1901 vormden de voorstellingen
in de Stadsschouwburg bijna een vaste
traditie, waar telkens een enthousiast
publiek weer genoot van Mottige Janus,
De Twee Wezen en De Voddenraper van
Parijs. Natuurlijk ontbrak ook het beken
de Op Hoop van Zegen niet, dat op 29
november 1903 al zijn honderdzesentach-
tigste opvoering bij het gezelschap van
Albert Bakker beleefde. De volksschrijver
Justus van Maurik leverde met Teun de
Nachtwacht een ander dramatisch succes
stuk, dat zich in een Amsterdamse achter
buurt afspeelde.
Soms waren er op zaterdagmiddag in
de Stadsschouwburg speciale kindervoor
stellingen en werd naast Het ondeugen
de Kostschoolmeisje ook Sneeuwwitje of
Roodkapje en later zelfs de bekende avon
turen van Bruintje Beer opgevoerd.
Albert Bakker had al sinds een aan
tal jaren de leiding van het Hollandsch
Tooneel overgenomen, maar zijn inmid
dels 82-jarige moeder bleef als actrice
steeds een belangrijke en populaire
kracht op het toneel, zoals duidelijk bleek
tijdens een ereavond die in maart 1913
voor haar in de Stadsschouwburg was
georganiseerd. Trouwens, van het vijfen
twintig leden tellende gezelschap waren
er slechts twee die niet deel uitmaakten
van de familie.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog brak
een moeilijke tijd aan, toen enkele leden
van het gezelschap voor de militaire
dienst werden opgeroepen en de tent door
het leger in beslag werd genomen om als
voorlopig onderdak voor de gemobiliseer
de soldaten te dienen. Als compensatie
mocht tegen een aardige vergoeding in
diverse legerplaatsen voor de militairen
worden opgetreden. Toen de familie Bak
ker in de herfst van 1916 in Leeuwarden
terugkeerde was de oude Stadsschouw
burg met zijn gebrekkige verwarming,
ondeugdelijke ventilatie, tochtige plekken
en smalle gangetjes en trappen, veranderd
in een biljartzaal. De grote elektrisch ver
lichte en moderne schouwburgtent werd
nu in de Schrans achter het gemeente
huis van Leeuwarderadeel opgezet, maar
helaas moest de openingsvoorstelling van
Moederzegen met een bescheiden rol voor
mevrouw Bakker-Stips wegens stormach
tige wind worden uitgesteld.
In het voorjaar had het gezin Bakker
zich definitief in Leeuwarden gevestigd
en werd in de Kleine Hoogstraat 16 een
atelier voor de verhuur van kostuums,
pruiken, baarden en tal van andere
toneelbenodigdheden gevestigd. Onder
tussen gingen de voorstellingen - nu in
de Concertzaal Rodenhuis (de huidige
Zalen Schaaf) - en het rondtrekken met
KLEtNt ttOOfiSm 18 - LEEUWARDEN
Levirinoier vtui alle Ver-
neigingen in Stmt en Uitd
EENlflST APBES VOW FRIESLAND
Levert costume* voor:
TooneelvodVsteHtngen - Opera's
Operettes - Revues - Kin der-
Operettes - Historische en Al le
ger iiehe optochten - Nationale
Kleederdrachten - Gelegenheids-
costuumi voor Trouw en Rouw
kruiken - Baarden - Schminken
Toon eel decors en Ra quia Laten
Billijke ookdit!» GrlgPneete ceituenl
Naast zijn toneelwerk genoot Albert Bak
ker grote bekendheid als verhuurder van
kostuums voor allerlei gelegenheden, zoals
deze advertentie uit 1936 laat zien
Collectie A. Toornstra
