5
dragen of over juist het ontbreken daar
van. Eventjes is zelfs overwogen entree
geld te heffen. De opzet bleef al die jaren
grotendeels gelijk: vanaf 01.00 uur een
groot vuurwerk (voorzover mist of regel
geving geen belemmering vormden) en
vervolgens diverse muzikale optredens
in de Frieslandhal/FEC. Enkele beken
de namen: Arne Jansen (1989), George
McCrae (1991), Marco Borsato (1993) en
natuurlijk Johnny Johanna (1997). Een
in meerdere opzichten forse ordedienst
was op de been. Vanaf 02.00 uur reden
diverse (gratis) busdiensten naar de bui
tenwijken. In de topjaren werden bijna
15.000 bezoekers geteld en zeker het dub
bele bij het voorafgaande vuurwerk. De
Aegon stelde voor het vuurwerk bij de
oudejaarsnacht 1988 ƒ20.000,- beschik
baar. Gemeenteraadslid Piet Meerdink
(PAL/GroenLinks) deed de organisatoren
het idee aan de hand als tegenprestatie
reclame te maken voor een brandwonden
verzekering.
Eind 2006 werd bekend gemaakt dat
Leeuwarden het dat jaar zonder Warme
Winternacht zou moeten stellen. De ani
mo bij bezoekers liep geleidelijk terug
zonder dat ordeproblemen in het centrum
terugkeerden, bedrijven stopten met
sponsoring en de organisatiekosten lie
pen op. Bovendien openden steeds meer
horecagelegenheden in de binnenstad
hun deuren; toegang was veelal alleen
mogelijk met vooraf gekochte entreekaar-
ten. Al met al hebben de Winternachten
enorm bijgedragen aan een veel rustiger
verloop van de jaarwisseling in Leeuwar
den. Als alternatief kwam de gemeente in
2007 met het idee van een Aftelfeest op
het Oldehoofsterkerkhof. Politiechef Mare
Jacobs vond het echter, mede door de kor-
Vu-jrKGrx KIi C
10 St. ASTRONAUTEN
Nret in; uï hsnd harden
SCHUURMANS
LEELJWAHDEN
Verpakkingsmateriaal N. V. Schuurmans
te voorbereidingstijd, onverantwoord. De
verwachte vijf- tot tienduizend bezoekers
zouden te veel druk geven op de binnen
stad.
Een jaar later is er het een en ander
veranderd. Niet alleen de rol van Mare
Jacobs (voorzitter Stichting Winterfeest),
maar ook de inbedding van het Aftelfeest
in een groots Winterfeest, inclusief ijs
baan op het Oldehoofsterkerkhof en fes
tiviteiten rondom het eeuwfeest van de
Friese Elfstedentocht. De politie kon nu
haar goedkeuring geven. De eerste editie
is een groot succes geworden. Een paar
duizend mensen bezochten het Oldehoof
sterkerkhof, zonder dat dit heeft geleid
tot incidenten.
Slepen en duiken
Het nieuwj aarssiepen (nijjierstögjen)
wordt in Leeuwarden weinig gedaan.
Gebaseerd op het oude Friese volksge
loof ('in de kerstnacht geen linnengoed
op de bleek laten liggen, omdat de duivel
er anders met zijn vuile pooten op trapt')
werd met name op het platteland alles
wat los en vast zat bijeengebracht op een
centraal punt in het dorp. Letterlijk en
figuurlijk hoogtepunt was de demontage
van een boerenwagen die op een dak weer
in elkaar werd gezet.
In Leeuwarden ging het slepen in de
jaren vijftig en zestig niet veel verder
dan de verplaatsing van vlaggenstokken,
tuinhekjes en vogelhuisjes. Een uiterst
kritische Leeuwarder Courant in 1965:
'dergelijke geest- en zinloze sleperijen
versterken het plattelandskarakter van
de hoofdstad' en 'het verslapte ouderlijk
gezag en de ruggensteun van een WA-
verzekering zijn de oorzaken.'
Niet onaardig was het neerleggen in de
nacht van oud en nieuw van 1968/1969
van twee spoorbielzen voor de ambtswo
ning van de commissaris van de konin
gin mr. H.P. Linthorst Homan, met het
opschrift 'Noch ien jier lest fan dwarslig
gers'.
Op nieuwjaarsdag 2000 beproefden
vijf duikers het ijskoude water van de
vijf meter diepe vijver van het Vosse-
park, onder toeziend oog van zo'n veer
tig belangstellenden. Het begin van een
voorzichtige traditie. Een paar jaar later
keken enkele honderden toeschouwers toe
hoe een dertigtal nieuwjaarsduikers bij de
Affiche Warme Winternacht 2002
Collectie Walter Kromhout
Prinsentuin in het water sprongen. Op 1
januari 2008 stonden er al 75 klaar voor
de duik. Door ijsvorming begin 2009 werd
het evenement op het laatste moment
afgeblazen.
Tenslotte
'Men kan toegeven dat er aantrekkelijker
volksgebruiken te bedenken zijn dan die
aan het duo Oud en Nieuw zijn verbon
den; men kan spreken van 'een loze tradi
tie' en dat het een heel ding is dat men het
weer tot een nieuw jaar heeft gebracht;
men kan het betreuren dat de Oudejaars
nacht bij voorkeur wordt gebruikt om
zich met de politie in kracht te meten;
maar tegen waardeoordelen, verboden,
waarschuwingen en kritiek in, handhaaft
de folklore rond de jaarwisseling zich en
schijnt vooral in zijn spektakulaire en
lawaaiige vormen met name in de grote
stad nog aan populariteit te winnen', zo
schreef S.J. van der Molen in 1961 in
Levend volksleven.
MUU^LLL
