FRISIA,feu,de Viris
ADEL
13
Adel met drinkhoorn. Uit: M. Hamconius, Frisia seu de viris rebusque Frisiae libri
duo, p. 7v
't Vernoegen in de eigen staet
een keijserskroon te boven gaet.
't Is beter benijt als beklaegt
als maer God behaegt.
Het woord 'staet' is hier tegelijk in twee
verschillende betekenissen gebruikt: die
van de politieke bestuursvorm van een
bepaald gebied en die van de toestand
waarin iets of iemand zich bevindt. Getui
ge de zin 't Is beter benijt als beklaegt' ver
keert het gewest in een staat die jaloezie
oproept. Gezien dit onderschrift verwijst
het uithangbord mogelijk naar een ver
haal dat bekend staat als de Magnussage.
Al sinds de dertiende eeuw figureert in
diverse teksten een heldhaftige Friese
legeraanvoerder, Magnus Forteman, die
voor keizer Karei de Grote Rome ver
overde. Als beloning verkoos Magnus
van Karei een serie rechten die de Frie
zen vrijheid garandeerde 'zolang de wind
van de wolken waait'. Deze Friese Vrij
heid, een 'staatsstructuur' zonder grafe
lijk gezag, kwam centraal te staan in de
Friese historiografie en vormde de kern
van de Friese identiteit.
Een abstract begrip als nationale trots
laat zich uiteraard moeilijk op een uithang
bord of gevelsteen afbeelden en een sym
bool als de Friese vlag bestond nog niet. De
vergulde Fries personifieerde als het ware
de Fries-patrottistische gevoelens.
Ook 'old' in bovengenoemde olden Vries
versterkt deze interpretatie Het woord
moet niet opgevat worden als 'bejaard' en
de betekenis gaat waarschijnlijk verder
dan 'uit vroeger tijd'. Het woord geeft aan
dat het om een van de vele fameuze Frie
zen uit de goede oude tijd en van de oude
stempel gaat: heldhaftig, trouw, deugd
zaam en vooral vrijheidslievend.
Ook in de zeventiende eeuw bleef de
Friese geschiedschrijving populair, getui
ge de boeken van Ubbo Emmius, Andreas
Cornelius, Martinus Hamconius, Sicke
Benninga en Johannes Hilarides. Hoewel
sommige van deze geschiedkundigen en
hun voorgangers later nogal zijn gedis
kwalificeerd, leidt het geen twijfel dat
inhoud en strekking van hun verhalen
bekend waren. Het afbeelden van uit de
geschiedschrijving bekende Friezen op
uithangborden toont aan dat dit zich niet
beperkte tot de intellectuele elite maar
dat de geschiedverhalen en hun beteke
nis in ruime kring bekend waren.
Fryslan verslaat Holland op punten
De Friese mythe had in het kader van
de 'eeuwige' rivaliteit met Holland bete
re papieren dan de tegenhanger ervan,
de Bataafse mythe. Cornelius Aurelius
(circa 1460-1531), een Augustijner mon
nik uit Gouda, was een van de eersten
die beweerde dat het Batavia van de
