Lcovor^
21
i|B
Drie runderbikkels uit de Romeinse tijd,
die glanzen en licht zijn gesleten door
gebruik als dobbelsteen of amulet. De
middelste is doorboord
Foto: Groninger Instituut voor Archeologie
van de Rijksuniversiteit Groningen
aan dat deze kustvogel werd gevangen
of van het wad als dode vogel werd mee
genomen. Bot, schol en/of schar, paling,
kabeljauw, dunlipharder, haring en snoek
werden regelmatig gevangen en gegeten.
Deze vogels en vissen worden in allerlei
terpen uit de vroege middeleeuwen aan
getroffen.
Wilde zoogdieren zijn in de vroege mid
deleeuwen vertegenwoordigd door twee
geweifragmenten van edelherten, vier
botten uit de onderpoten van edelherten
en een fragment van een onderkaak van
een walvis. De geweifragmenten hebben
zaag- en haksporen en zijn dus afval van
geweibewerking. De botten uit de onder-
poten van edelherten kunnen met de huid
naar de terp zijn vervoerd. Zij hoeven niet
te wijzen op jacht op edelherten in de
omgeving van de terp. Het walvisbot zal
afkomstig zijn van een gestrande walvis.
Resten van (landbouw)huisdieren zijn
minder vaak aangetroffen in sporen uit
de vroege middeleeuwen dan in die uit
de Romeinse tijd: 55% tegen 99% van de
gedetermineerde resten. De samenstel
ling van de veestapel was in de vroege
middeleeuwen ook iets anders dan in de
Romeinse tijd. Het schaap werd in de
vroege middeleeuwen in relatief grotere
aantallen gehouden dan in de Romeinse
tijd (40% tegen 35%). Vermoedelijk was de
wolproductie in de vroege middeleeuwen
nog iets belangrijker dan in de Romeinse
tijd en was dat de reden om in verhouding
meer schapen te houden. Dat schapen in
de vroege middeleeuwen op de terpen tal
rijker waren dan in de Romeinse tijd, is
een algemeen verschijnsel.
Er werden in de vroege middeleeuwen
op de Oldehoveterp ook meer varkens
gehouden (7%) dan in de Romeinse tijd
(2%). Runderen maakten 'slechts' 49% uit
van de veestapel in de vroege middeleeu
wen. De runderen waren even klein als
die uit de Romeinse tijd. Paarden, hon
den, katten en kippen werden ook in de
vroege middeleeuwen gehouden, eveneens
in vrij kleine aantallen. Snij- en honden
vraatsporen zijn aangetroffen op botten
van runderen, schapen en varkens uit de
vroege middeleeuwen.
Onder de werktuigen uit been of gewei
uit de vroege middeleeuwen zijn twee
nieuwe typen, die nog niet in de Romeinse
tijd in het terpengebied in gebruik waren.
Dit zijn de benen schaatsen of glissen en
de kammen gemaakt uit edelhertgewei.
De benen schaatsen van de Oldehoveterp
werden gemaakt uit middenvoetsbeende
ren van paarden en uit een scheenbeen
van een paard. De boven beschreven
afvalstukken van gewei laten zien dat op
de terp in de vroege middeleeuwen gewei
werd bewerkt, bijvoorbeeld tot kammen.
Ook nu werden runderbotten als wrijf- of
polijstbot gebruikt. Een benen naald wijst
op het verwerken van huiden of textiel op
de terp. Ook werd een dobbelsteen gevon
den, die gemaakt was uit een midden
voetsbeen van een rund.
Conclusies
De veehouderij, vooral die van runderen
en schapen, was een belangrijke activiteit
op de Oldehoveterp in de Romeinse tijd
en in de vroege middeleeuwen. De scha
penteelt was in de vroege middeleeuwen
nog iets belangrijker dan in de Romeinse
tijd. Deze was mede op de wolproductie
gericht. Schapen werden verder voor hun
vlees gehouden, evenals de runderen,
die daarnaast ook werden gemolken en
trekkracht leverden. De vogeljacht en de
visvangst waren net als op verschillende
andere terpen in de vroege middeleeuwen
van vrij groot belang. Men gebruikte hier
voor het kwelder- en waddenlandschap
rond de terp.
Wrijf- of polijstbotten wijzen op het
verwerken van huiden en/of textiel op
de terp in beide perioden. Uit edelhert
gewei werden in beide perioden voorwer
pen gemaakt. Geschaatst op glissen werd
er pas in de vroege middeleeuwen. Ook
kende men toen pas kammen uit gewei.
Runderbikkels en een groepje botten van
een lam in een kuiltje wijzen op rituele
handelingen in de Romeinse tijd.
De auteur is als archeozoöloog verbonden
aan het Groninger Instituut voor Archeologie
van de Rijksuniversiteit Groningen, e-mail:
w.prummel@rug.nl
Fragmenten van twee kammen met twee rijen tanden uit de vroege middeleeuwen
gemaakt uit edelhertgewei
Foto: Groninger Instituut voor Archeologie van de Rijksuniversiteit Groningen
tA»;
