Verblijf van een Belgisch gezin in
de Tweede Wereldoorlog in Leeuwarden
1
Beam Bilker
Emile wist als geen ander hoe je technisch
en praktisch blik moest verwerken, als je
dat moest bedrukken met een merk, een
plaatje of reclame. Voor de kleurenpro-
cedé's van bijvoorbeeld Buisman koffie
of melkproducten van de Condensfabriek
was hij de man. Hij werd speciaal uit Bel
gië gehaald omdat hij in Brugge bij een
zelfde soort blikfabriek had getoond deze
procedé's te beheersen. Hij schreef ook
zelf alle werkwijzen ten aanzien van de
verfprocedures op. Voor de ovens in de
blikfabrieken had hij een eigen werkwijze
ontwikkeld, die precies toegepast moesten
worden, anders mislukte het procédé.
Hij bleef in zijn Leeuwarder periode
corresponderen met de Blikfabriek De
Clerck in Brugge om hen ook voortdurend
van advies te dienen en menige instructie
is van hem bewaard gebleven, de meeste
daarvan zijn door hem in het Frans opge
steld.
De Verstolkstraat tijdens de Oorlog
Het was natuurlijk verstandig om in
Leeuwarden te gaan wonen. Dus het gezin
kwam hier al in 1935 in de stad. Vader
Emile (geb. 1905), moeder Bertha Tuy-
aerts-Vertommen, (geb. 1908), dochtertje
Josiane (geb. 1931) en zoontje Harry (geb.
1934) betrokken hun woning aan de Van
Asbeckstraat 23A. Dus in de buurt Achter
de Hoven.
Mevrouw Tuyaerts heeft later alles
heel nauwkeurig beschreven en daarom
zijn de belevenissen van deze familie voor
ons goed bewaard gebleven. Uit de schat
van informatie die zij ons heeft nagela
ten, gebruik ik slechts een gedeelte voor
dit artikel. Zij schrijft over heel diverse
onderwerpen. Daaruit blijkt dat ze een
ontwikkelde vrouw was, die uit de stads
bibliotheek van Leeuwarden tal van boe
ken haalde, vooral over geschiedenis,
In de Tweede Wereldoorlog woonde het Belgische gezin Tuyaerts in Leeuwarden.
Vader Emile Tuyaerts en zijn gezin waren in Leeuwarden gekomen, omdat hem
verzocht werd te komen werken bij de drukkerij van de Electro Blikfabriek.
wetenschap en filosofie. Ze zag scherp
wat er om haar heen gebeurde en ze was
fel anti-Duitsland. Zij schrijft erg boeiend
en leesbaar. Zij heeft al haar belevenis
sen over haar hele leven uitgetikt en in
twintig mappen opgeslagen. Drie daarvan
gaan over Leeuwarden.
Ze moesten eerst erg wennen aan Leeu
warden. De stad was de hoofdstad van
een toch wel heel bijzondere provincie met
eigen taal en cultuur. Dat vonden ze niet
erg, daar genoten ze zelfs van. De Friese
taal mocht dan wel moeilijk zijn, maar na
verloop van tijd verstond Bertje Tuyaerts
het redelijk. Vooral toen de buren echte
Friezen bleken te zijn, moest ze wel haar
best doen om Fries te verstaan. Van de
bijzondere tradities, die Friesland zo ken
merkten, kon ze erg genieten, vooral de
Elfstedentocht was een hele belevenis en
dan de mooie stad Hindeloopen met typi
sche klederdracht, werd door haar bewon
derd. Vele fietstochtjes met buren Huite-
ma werden afgelegd, de wijde omgeving
werd verkend, bijvoorbeeld de mummies
van Wieuwerd waren een grote beziens
waardigheid. Meteen werden er foto's van
gemaakt.
Het fraaie stadhuis van Bolsward oogst
te veel bewondering, maar ook en vooral
het weidse platteland met de statige boer
derijen en de vele koeien, daar konden ze
Het huis in de Van Asbeckstraat, met van links naar rechts Rika Hoekstra, Josiane
Tuyaerts en moeder Bertha Tuyaerts-Vertommen met Harry Tuyaerts op de arm
Collectie familie Tuyaerts
