28
Gymnastiekvereniging Kracht en Vriendschap bij het 25-jarig bestaan in 1937
Rondom de eeuwwisseling waren er veel
gymnastiekverenigingen in Leeuwarden.
Naast Brinio, Claudius Civilus, Fried-
rich Ludwig Jahn, Bato en de Leeuwar
der Dames Gymnastiek Vereniging, ook
nog Adolf Spiesz, de Jonge Adolf, Thalia,
Thor, Stanfries en de Jonge Brinio. Regel
matig gaven deze verenigingen feestelijke
uitvoeringen die indruk maakten bij de
Leeuwarder bevolking, waardoor ze aan
zien kregen.
De Jonge Brinio werd opgericht in okto
ber 1895 en had niets te maken met de
al bestaande vereniging Brinio uit de stad
Leeuwarden. Alle leden waren afkomstig
uit het dorp Huizum en de Schrans. Zij
hadden het niet gemakkelijk in de eerste
uren van hun bestaan. Geen geld, geen
toestellen en geen zaal, dus oefenen met
stokken en dikke houten palen in een
koestal. Een half jaar later maakten ze
daarom een 'edelmoedig gebaar' toen ook
personen uit de stad Leeuwarden moch
ten toetreden als lid.
Het geringe aantal leden was reden dat
een samengaan van verenigingen regel
matig onderwerp van gesprek was, maar
het kwam niet van de grond, waardoor
vele een kort leven waren beschoren.
De gymnastiek in het begin van de 20e
eeuw
Begin 20e eeuw nam ook onder de jeugd
de belangstelling voor sport en spel toe.
Het uitte zich onder meer in het oprich
ten van verenigingen die zich niet alleen
beperkten tot het beoefenen van gymnas
tiek en schermen. Ook andere sporten
zoals voetbal, atletiek en zwemmen kre
gen aandacht.
Tot de bestaande verenigingen, die tot
dan alleen maar heren kenden, werden
pas in 1900 dames toegelaten. Toch was
het eind 1873, ondanks het gesputter van
heren, al tot de oprichting gekomen van
de Leeuwarder Dames Gymnastiek Ver
eniging. De dames hielden het uitsluitend
bij gymnastische oefeningen.
Ook bij Brinio kwam er een damesafde
ling, waardoor het ledental steeg. Een emo
tionele vergadering in het Oranje Bierhuis
was nodig om tot de beslissing te komen
dat ook dames lid mochten worden, maar
dan wel met het aangewezen kostuum:
een lange japon met een bies en een ruime
bebiesde braniekraag. Het ging nog beter
met de G.V. Brinio toen in 1904 Claudius
Civilis opging in deze vereniging.
Ook De Jonge Brinio liet in 1906 jongens
en dames toe en wijzigde een drietal jaren
later haar naam in Gymnastiek Vereni
ging Leeuwarden. Onder die naam ging
de uit Huizum afkomstige vereniging een
nieuwe en succesvolle toekomst tegemoet.
In 1910 kwam het tot de oprichting van
het NCGV, het Nederlandsch Christelijk
Gymnastiek Verbond, de tegenhanger
van het in 1868 opgerichte Nederlandsche
Gymnastiek Verbond. De eerste Leeuwar
der vereniging die tot dit verbond toetrad
was de in november 1912 opgerichte
christelijke gymnastiekvereniging Kracht
Vriendschap. Op initiatief van J.H.
Dobbinga, leraar van de Christelijke HBS
in Leeuwarden, kwam het tot een vereni
ging die naast gymnastiek ook de atletiek
en het korfbal in haar programma opnam.
Het NCGV kreeg in 1919 het predicaat
'koninklijk' en werd dus KNCGV.
Bij meerdere verenigingen zag je een
uitbreiding naar andere sportieve activi-
LiCOV<3LP^t4)t,k
