Scheepswerf en machinefabriek Welgelegen op
Schilkampen te Leeuwarden
5
Ate van der Werff Ate van der Werff uit Warga kocht in 1909 de scheepswerf die gevestigd was op de
oostelijke punt van de buurtschap Schilkampen te Leeuwarden. In verband met
uitbreidingsplannen van de gemeente Leeuwarden in de jaren '70 van de vorige
eeuw is uiteindelijk de machinefabriek opgehouden te bestaan en is de scheeps
werf verplaatst naar het industrieterrein de Hemrik.
Schilkampen was bekend als een buurt
schap 'onder 't behoor' van Leeuwar
den. Deze strekte zich enkele honderden
meters oostwaarts uit vanaf de plek waar
het Vliet, de Greuns, de Kurkemeer en
de Schieringersloot samenkwamen. De
buurtschap grensde ten zuiden aan de
Greuns en ten noorden aan de Kurke
meer.
Tegen het eind van de 19e eeuw kwam
de naam Tijnje in gebruik voor, vanuit de
stad gezien, het eerste deel van de Greuns
en werd het water verderop aangeduid
als de Wijde Greuns. De naam Schilkam
pen duidt op stukken land (kampen), die
gebruikt werden voor de opslag van schel
pen (skil). Deze kampen lagen aan de
noordkant van de Kurkemeer. De schel
pen werden hoofdzakelijk gebruikt door
de kalkbranderijen, voor de productie van
schelpkalk.
Reeds aan het eind van de zestiende
eeuw werden er 'schuitmaeckers' genoemd
op Schilkampen. Zeker vanaf het begin
van de achttiende eeuw waren er twee
scheepstimmerwerven: een ervan lag aan
het westelijk einde en de andere aan het
oostelijk einde van de buurtschap.
De vestiging van de werven op Schil
kampen was bedrijfstechnisch gezien een
goede keuze. Ze bevonden zich aan groot
scheeps vaarwater, waarlangs, vanuit de
stad Leeuwarden, het achterland in ooste
lijke en zuidelijke richting met grote sche
pen bereikt kon worden. Vanuit de stad
gezien droeg het water de naam Vliet en
heette dan bij Schilkampen de Greuns.
Dit artikel gaat over de werf aan het oost
einde van Schilkampen, de grootste van
de twee werven en beide slepen daarvan
lagen zeer gunstig ten opzichte van het
vaarwater. Het blijkt dat er al vóór 1720
een zekere Jetse Johanneszn als meester
schuitmaker actief was op de werf (de
naam Jetse duikt in de archieven op met
een vijftal verschillende schrijfwijzen). In
1763 werd vermeld, dat hij naar Wartena
vertrokken was als schipper op een kof
schip, dat hij zelf in 1758 had gebouwd.
Het voert te ver op deze plaats aan te
geven wie sindsdien als eigenaar enzo
voort op deze werf actief zijn geweest. We
pakken de draad op in het begin van de
20e eeuw. De toenmalige eigenaar Oebele
Pieters van der Werff nam in 1909 een
scheepswerf te Doesburg aan de IJssel
over en dus kwam zijn werf op Schilkam
pen te koop te staan.
Scheepsbouwer Ate Tjibbeles van der
Werff
Een van de geïnteresseerden om de werf
op Schilkampen over te nemen was Ate
Tjibbeles van der Werff, afkomstig van
zijn vaders werf De Onderneming te War
ga. Hij was een achterneef van Oebele en
had het ijzeren scheepsbouwvak bij zijn
vader op de werf in Warga geleerd. Een
neef van hem, Ate Pieters van der Werff,
afkomstig van de werf te Burgumerdam,
had eveneens belangstelling voor de werf.
Om de prijs voor elkaar niet op te drijven,
spraken ze af dat slechts één van hen zou
bieden. Samen hebben ze daarna geloot
met stokjes van ongelijke lengte, waarbij
's Heren zegen werd gevraagd om hen de
i
De werf Welgelegen in 1910. De dwarshelling met zelflossende wagens en lieren met
handbediening
Lcovar^£^t,i
