26
(Oostersingel) in de jaren tachtig. In de
jaren negentig een Edah-vestiging in Bil-
gaard, een Albert Heijn in Cammingha-
buren, Nieuwe Weme aan de Emmakade,
Basismarkt (Egelantierstraat), Spar
(Westeinde) en Lidl (Schrans). Van de
laatste jaren nog een Poiesz aan de Wil
genstraat en Super De Boer aan de Van
Loonstraat. Supermarktketen Jumbo ver
stevigt geleidelijk haar positie in het Noor
den. De winkel in de Vrijheidswijk werd
de eerste in Leeuwarden.
Vernieuwing
Schaalvergroting was wellicht de grootste
impuls voor vernieuwing. Door de over
gang van kruidenierswinkel tot zelfbe
dieningswinkel en vervolgens tot super
markt, veranderde het koopgedrag in de
levensmiddelensector enorm. De opkomst
van diepvriesproducten in de jaren vijftig
leverde daar een bijdrage aan. De nood
zakelijke verpakking van veel levensmid
delen had hygiënische betekenis, maar
gaf aan de producent en leverancier ook
de mogelijkheid om allerlei bijzonderhe
den van het product aan te geven: merk,
gewicht, houdbaarheid, gebruiksaanwij
zing en natuurlijk prijs. Reclame, slogans
en spaaracties kwamen op. Nieuwe pro
ducten werden aangeboden (nasi, sherry,
rosé, kiwi's et cetera), een eigen huisstijl
werd ontwikkeld. In 1985 werd bij een
groot aantal supermarkten in Leeuwarden
het 'muntslotsysteem' ingevoerd. Daarmee
hoopten de winkeliers te voorkomen dat de
winkelwagens een nieuwe functie kregen
(kippenhok, vogelkooi, barbecue) of alvast
gereserveerd werden in verband met de
kerstdrukte.
De inrichting en indeling van een super
markt kende welhaast een wetenschap
pelijke basis. Enkele trefwoorden betref
fende vernieuwende ontwikkelingen van
de laatste 25 jaar: servicebalie, koffiehoek,
snelkassa, voordeelstraat, kinderopvang,
zelfscan, pinbetaling, flessenautomaat,
streepjescode en zo meer.
Voorbeelden van nieuwe formules zijn
hiervoor reeds genoemd. De rijdende super
markt kwam eind jaren zestig in opkomst.
In 1968 verscheen de eerste rijdende win
kel van de SRV op de weg. 'Kopen zonder
lopen' was de -niet geheel kloppende - slo
gan. In ieder geval was dit wel een ver
koopinstrument dat ook dienst kon doen
De ingebruikstelling op 2 oktober 1963 van het winkelcentrum Heechterp.
Achter de Friese vlag is de neonreclame van de Hadijco Vegé Supermarkt zichtbaar
Foto: Anneke Bleeker
daar waar bediening aan de eigen huis
deur op moeilijkheden stuit, zoals in hoog
bouw. Twee bekende namen: Van der Goot
die 47 jaar lang met zuivelwaren rondreed
door Huizum, Hollanderwijk, rond het sta
tion en omgeving het Vliet. In 1993 nam
hij afscheid. Liepke Soldaat reed 40 jaar
door de binnenstad en Vosseparkwijk.
In de jaren negentig kwamen de Duitse
ketens Aldi en Lidl sterk naar voren. Geen
flitsende panden, goederen in dozen op pal
lets, ombekende merken, een ouderwets
logo en lage prijzen. Een afdeling non-food
wordt erg goedkoop gemaakt als trekker
voor de food-artikelen.
In 2005 kwam er een (kleine) super
markt in het MCL, in 2010 een AH to go
in de voormalige stationsrestauratie.
Hypermarché
In 2007 werd de locatie Werpsterhoek, de
toekomstige zuidelijke entree van Leeu
warden aan de rand van het nieuwe stads
deel De Zuidlanden, in verband gebracht
met vestiging van een hypermarché. Met
name de Duitse supermarktketen Famila
zou daar graag een eerste Nederlandse
vestiging willen openen, juist vanwege de
centrumfunctie van Leeuwarden, de goede
bereikbaarheid en de ruime mogelijkheid
voor parkeren. Gedacht werd (wordt) aan
een supermarkt van ca. 7000 m2, met een
fors assortiment gebruiksartikelen; 'Bei
Famila gibt es so gut wie nichts was es
nicht gibt'.
Winkeliers uit wijde omgeving vreesden
voor de gevolgen. In 2009 zette het college
van b&w vooralsnog een streep door de
plannen. Parallellen met de discussies en
angsten rond de vestiging van de Miro en
Maxis zijn in ieder geval herkenbaar.
Alle 13 goed?
Tot slot vraag ik u als aardigheidje bij dit
artikel in uw herinnering te duiken en te
proberen de reclameslogans in de juiste
combinatie te zetten.
Bij despaart u door besparen.
Goede waar en direct voordeel.
Guller met zegels, guller met guldens.
Niet om het gewin, maar voor het gezin.
Schakel in op 'nkruidenier.
't Scheelt stukken.
Kopen bij deis sparen bij de koop.
Lagere prijzen voor betere artikelen.
Elke verstandige klant isklant.
En betere waar en tien procent.
Goedkoper uit en vlugger thuis.
Helemaal
Je treft 't bij
'sixvjy -£1 toaiffl 'Zi '41M ap
uouiig -jj tua^nup) a(j qj om'g iufiajj
paqjy -g Uvdg 'i tv.ipiaj -q ijaqmpg -g
'.aipaaadooQ -p aSa-g t.iaauadg '.ocii/^ 'l
