Vier Leeuwarder sporters bij de Olympische Spelen
27
Paul Bron Nog een paar maanden en de Olympische spelen gaan van start. Een viertal Leeu
warder sporters nam ooit deel aan deze spelen. Welke successen gingen daaraan
vooraf, welke inspanningen moesten worden verricht, welke offers gebracht en
met welk resultaat?
Leeuwarden heeft veel grote sporters
voortgebracht. Nederlandse, Europese
en wereldkampioenen. Maar het hoogste
doel voor elke sporter is deelname aan
de Olympische Spelen. Vier Leeuwarders
zijn uitverkoren geweest om ons land
daar te vertegenwoordigen: zwemmer
Jitze van der Veen en schaatser Jan Cha-
risius in 1952, zwemster Sieta Posthumus
in 1960 en hardloopster Elly van Hulst in
1984 en 1988. Alle vier kregen ze niet wat
ze er van verwachtten, maar dat hoort bij
de sport; niet iedereen kan winnen. Toch
kunnen we met trots terugkijken op hun
prestaties.
Het is niet denkbeeldig dat de Leeu
warder vertegenwoordiging op de Spelen
groter was geweest, wanneer er in 1956
niet besloten was om de zomerspelen in
Melbourne te boycotten vanwege de Rus
sische inval in Hongarije. Met name op
het gebied van de zwemsport was deel
name van Jaap de Jong zeer voor de hand
liggend. Hij zwom in juli 1955 nog een
Nederlands record in Parijs op de 4x50
meter met Herman Willemse, Wim de
Vreng en Theo Hoogveld.
De winterspelen van 1952:
Jan Charisius
Het moet rond de jaren vijftig zijn geweest
dat ik Jan (Willem Peter) Charisius als
sportman voor het eerst in actie zag. Dat
was in de Ronde van Leeuwarden, die
gereden werd rond het Wilhelminaplein.
Meer dan halverwege de strijd lag hij bij
na een halve ronde voor, maar door vaak
en langdurig omkijken werd hij tot mijn
grote teleurstelling gepasseerd.
Wilde je in die tijd een sporter volgen
dan moest je naar de wedstrijden, want de
televisie stond nog in de kinderschoenen.
Dat was de reden dat mijn aanschouwen
van de sporter Charisius verder beperkt
bleef tot de laatste meters van de Elfste
dentocht in 1954.
Charisius is het bekendst geworden in
de schaatswereld, aanvankelijk als top
sporter, later als bestuurder en scheids
rechter, maar hij was dus ook een ver
dienstelijk wielrenner. Een week nadat
hij zijn eerste racefiets had gekocht werd
hij derde in de Elfstedentocht op de fiets.
Een tijd lang, van 1948 tot 1955, was hij
de beste van Friesland. Hij was vier keer
Fries kampioen op de weg en zelfs een
keer op de hometrainer.
Het rechtlijnige en de koppigheid die
hem later als bestuurder zo kenmerkte,
zat er toen al in. Tijdens de ronde van
Zwolle werd hij het trottoir opgeduwd
door een tegenstander. 'Dat hat er witten.
Ik haw him wer ynhelle en mei it fyts-
pompke foar de harsens slein.'
Het schaatsen leerde Jan op de slootjes,
de Bonkefeart en de Dokkumer Ee vlak bij
zijn ouderlijk huis in Snakkerburen, waar
hij op 30 september 1926 geboren werd.
'Toen ik een jaar of zes was kreeg ik van
mijn vader een paar schaatsen. Mijn moe
der zette mij op het slootje naast het huis.
De volgende dag won ik de eerste prijs bij
het schoolschaatsen.' Later werd hij lid
van de ijsclub Tjallinga in Huizum.
Het is opmerkelijk dat hij me vooral bij
staat als bestuurder, terwijl hij toch bijna
de Elfstedentocht van 1954 won en door
deze tocht onsterfelijk was geworden. Hij
zat in de eerste groep schaatsers die de
Prinsentuin bereikte, waar ik als dertien
jarige aan de kant stond te juichen. Hij
was de beste sprinter in de groep en dus
kansrijk. Het liep evenwel anders. Bij de
Noorderbrug moest gekluund worden en
Charisius struikelde over een strohalm
en eenmaal weer opgekrabbeld eindigde
hij als derde achter Jeen van der Berg en
Aad de Koning. Ook in 1947 was hij van
de partij, maar werd bewusteloos op het
ijs gevonden, nadat hij lange tijd deel had
uitgemaakt van de kopgroep.
Plat op 'e smoel
In 1950 was Charisius lid geworden van
de kernploeg en hij werd in 1951 derde op
het Nederlands Kampioenschap Allround
achter de legendarische Kees Broekman
en Gerard Maarse. Op grond van deze
prestatie werd hij geselecteerd voor de
Olympische Winterspelen van 1952 in
Oslo, waar overigens voor het eerst de
Olympische vlam bij de winterspelen
werd ontstoken en wel door Eigil Nansen,
Jan Willem Peter Charisius (1926-2008)
als official Foto Leeuwarder Courant
\dCOVOLv}i^L,Ê
