Meijers erf
Lcovo^U.1
9
Jan Verbeek In de maand september staat het Wilhelminaplein, door de meeste Leeu
warders als het Zaailand aangeduid, in het teken van de historie. Hier is de
plaats van handeling van de Open Monumentendag. Het onderstaande gaat
over een erf met bebouwing, dat voorkomt op een bekende foto van het plein.
'Een misbruik van de vergunning van
de Regeering (van de stad), om nevens
de eerste brug in het Zaailand, tegen
de wal, een plekje gronds tot bergplaats
van schelpzand te gebruiken maakte
de metselaar Yble Fokkes, doordien hij
daarop van 1760 tot 1774 verschillende
aaneengehechte woningen bouwde,
waarna de grond hem daarna ter bede
werd afgestaan, en de grondpacht van
7 stuivers tot 16 Gld. verhoogd. Dit is
thans het, naar den tegenwoordige eige
naar, dus genoemde Meijers-erf.', aldus
Wopke Eekhoff in Leeuwarden 1846.
Van dit erf zien we op de foto van E.
Fuchs uit ±1865 rechts een deel van de
omheining en opgeslagen spullen van
de veemarkt. De overlevering wil dat
de noordwand van de bebouwing uit het
water van de stadsgracht oprees.
het Zaailand. Dit uitgestrekte
plein ontstaan door de demping van de
Oude Heerengracht, werd in 1851 be
vloerd tot aan de herberg van Meyer,
welke wij thans midden op het plein,
ter hoogte van de Oude Lombardssteeg
voor ons zien liggen. Daar zij (de vee
markt) steeds meer ruimte eischt, werd
aan de varkensmarkt in 1857 eene plaats
ten zuiden en ten westen van de herberg
van Meyer aangewezen terwijl de scha-
penmarkt, in 1853 reeds naar het wes
ten vooruitgeschoven, thans ten noorden
van dit huis wordt gehouden', aldus mej.
R. Visscher in Leeuwarden van 1846 tot
1906.
Die varkens waren vermoedelijk vraat
zuchtig want twee bomen ter linkerzij
de hebben een 'houten broek' aan en we
zien daar in het wegdek ook drie rijen
gaten, waarschijnlijk voor palen om ze
eraan vast te binden. Overigens, beide
schrijvers hebben het over Het Zaailand,
terwijl R. Visscher wist van de naamge
ving Wilhelminaplein in 1894. De als
maar groeiende veemarkt bedreigde
het huis en erf van Meijer met noodlot
tig gevolg: 'In den loop dezer jaren had
zich de behoefte aan eene uitbreiding
der veemarkt dringend doen gevoelen. In
november 1870 werd daarom een plan ter
vergroting dezer markt door den Raad in
behandeling genomen. Het gevolg hiervan
was, dat men besloot tot den aankoop van
het huis en erf vanMeijer, hetwelk mid
den op het plein gelegen, die uitbreiding
in de weg stond. In 1871 werd dit pand
afgebroken.'
In mei 1872 keert het pand van Meijer
nog een keer terug in een korte scher
mutseling in de rubriek 'Ingezonden'
van de Leeuwarder Courant. De eerste
schrijver, een inzender uit Leeuwar
den (naam en adres vermoedelijk bij de
redactie bekend), juicht het voorstel
tot verbetering en vergroting (van de
veemarkt) alleszins toe. Met het oog op
die vergroting werd dan ook voor eenigen
tijd het huis van Meijer voor een hoogen
prijs (ƒ25.000,-) aangekocht, die alleen te
billijken was door de behoefte aan ruimte
voor de veemarkt'.
De tweede schrijver, een zekere De
Jong, valt hem hierin bij: wij geven
toe het heeft betrekkelijk eene hoge som
gekost; dit konde ook wel niet anders,
want wij moeten niet uit het oog ver-
Detail van de foto die Leeuwarder fotograaf Eduard Fuchs rond 1865 maakte van het
Plein voor het Paleis van Justitie. Op de voorgrond nog net zichtbaar de erfscheiding
van het huis van Meijer. Een foto van de opstal is voor zover bekend nooit gemaakt, dan
wel bewaard gebleven
