dËSP
/Él M
Leovo^uJ
15
Boven de linkerdame met hoed Het Palais des Arts, de galerie van Gerharda Matthijssen aan het Ruiterskwartier
gen en belangstelling bevond in een omge
ving, 'anders niet bestemd voor werken
des vredes, maar voor het werk van de
man, als hij wordt gevormd om het vader
land te verdedigen in tijden van nood.
Maar nu, op dit ogenblik ademde alles
hier vrede'. De burgemeester had hier
aan niet veel toe te voegen, anders dan
een woord van 'hulde aan een deugd van
Leeuwardens vrouwen, de deugd van vol
harding in het goede'.
De bezoekers werd al direct een proef
van vrouwelijke nijverheid getoond op
een gebied dat in Nederland onder vrou
wen nog vreemd was, namelijk de boek
drukkunst. Het was een gedicht, gewijd
aan de tentoonstelling, en in het gebouw
zelf, onder ogen van het publiek netjes
afgedrukt door mejuffrouw J. Miedema
uit Leeuwarden, op een snelpers van
geheel nieuwe constructie. In het boek
Van moeder op dochter lezen we dat de
bijzondere attractie het kort ervoor door
Aletta Jacobs behaalde artsdiploma
was. Dit document oogstte de eerbiedige
bewondering van de bezoekers.
De tentoonstelling kreeg een grote
belangstelling van individuen en groepen.
Voor de deelnemende vrouwen, maar ook
voor de bezoekers, heeft deze tentoonstel
ling zeker bijgedragen aan de bewustwor
ding dat de positie van de vrouw duide
lijk aan verbetering toe was. Het was een
stap op het pad van de emancipatie, die in
de jaren zestig van de negentiende eeuw
werd ingeslagen, een emancipatie die
zich overigens vooral richtte op de meis
jes en vrouwen uit de gegoede stand; op
de emancipatie van de arbeidsters moest
men nog enkele decennia wachten.
Overleden in Amsterdam
Het eerste fotoatelier van Gerharda Mat
thijssen was gevestigd op de Wortelhaven
van 1854 tot 1867, het jaar waarin ze een
tijdje ging samenwonen met haar zus op
het Naauw. Maar al een jaar later kreeg ze
een nieuwe zaak in de Sint Jacobsstraat.
Tien jaar daarna, in 1878 opende ze 'op
het Ruiterskwartier G 95, bezijden het
paleis van Justitie' haar atelier en galerie
Palais des Arts, waar ze veel tentoonstel
lingen organiseerde, zoals de jaarlijkse
tentoonstelling van de Maatschappij van
Schilder- en Tekenkunst in Frieschland,
gevestigd te Leeuwarden.
In de jaren negentig vertrok Gerharda
naar Amsterdam, waar ze haar werk
voortzette, maar van waaruit ze ook het
Leeuwarder sociale, maatschappelijke en
kunstzinnige leven volgde. Ze overleed in
1907 in Amsterdam.
