Cabaret aan het Zaailand
LiC0Vac^t^i»2
28
Aldert Toornstra Terwijl het Ruiterskwartier rond 1880 een ruim aantal koffiehuizen en tapperij
en telde, dat zich daar vooral ten tijde van de vroegere veemarkt had gevestigd,
bevond zich aan de overzijde van het plein slechts een drietal gelegenheden.
Het naast het nieuwe Beurs- en Waagge
bouw gelegen Café Restaurant De Beurs,
Zaailand 114, waarin op marktdagen
zuiveldirecteuren en handelaren zitting
hielden, werd in 1914 door de Coöpera
tieve Zuivelbank gekocht en verbouwd.
Twee andere cafés aan het Zaailand
op nummer 92 en 82 bleven langer in
gebruik en werden in de jaren twintig
zelfs bekend om hun cabaret.
Vergunning vereist
In juni 1881 werd de Wet tot regeling
van de kleinhandel in sterke drank van
kracht en mochten hoeveelheden minder
dan twee liter niet meer zonder vergun
ning van b&w worden verkocht. Het
doel van deze Drankwet was het grote
drankmisbruik en de veel voorkomende
openbare dronkenschap te verminde
ren. Ook was de verwachting, dat door
een nieuw stelsel van vergunningen het
aantal zogenaamde tapperijen flink zou
afnemen. En dat aantal was erg groot.
Zo vroegen in dat jaar 1881 in Leeuwar
den 315 personen een vergunning aan
om in hun logement, koffiehuis, slij
terij of, en dat kwam veel voor, in hun
woning sterke drank te mogen schenken.
Daarnaast waren er in de stad nog ruim
zestig winkels waarin drank, weliswaar
niet per glas, werd verkocht bestemd
voor wederverkoop of gebruik in huise
lijke kring.
Ook moest voortaan in elke lokaliteit
waar sterke drank in het klein werd
verkocht de vergunning, waarvoor een
gemeentelijke heffing moest worden
betaald, duidelijk zichtbaar worden
opgehangen. Dat de wet inderdaad leid
de tot een vermindering van het aantal
tapperijen bleek al in 1885 toen in Leeu
warden aan 'slechts' 208 ingezetenen een
vergunning werd verleend. Het probleem
van het drankmisbruik was daarmee
zeker niet opgelost.
Slijterij werd tapperij
In 1881 vroeg ook de koopman Schilder
man, die in zijn koopmanswoning aan
het Zaailand 92, gelegen op de hoek van
de Prins Hendrikstraat, een groothandel
en slijterij bezat, een vergunning aan
waardoor hij ook de jenever die hij ver
handelde per fles zou kunnen verkopen.
Voor zijn groothandel was hij ondermeer
agent voor een groot Schiedams bedrijf
dat de gestookte jenever veelal in vaten
van honderd liter afleverde.
Toen in 1886 Anne Voordewind zich
in het pand aan het Zaailand vestigde
kwam de nadruk steeds meer te liggen
op de tapperij waarin de drank per glas
werd geschonken. Bezoekers konden in
het eenvoudige interieur met tapkast
staande aan de toog of gezeten op een
voudige houten stoelen, hun consumptie
nuttigen. Na zijn overlijden werd de zaak
nog enige tijd op dezelfde voet door zijn
weduwe voorgezet tot Anton de Boer 'het
koopmanshuis waarin een slijterij met
vergunning' in januari 1893 kocht en de
zaak bijna veertien jaar met veel suc
ces beheerde, door het steeds meer het
Leeuwa rden
Prins Hendrikstraat
Links het eenvoudige Café Th. Buis op de hoek van het Zaailand en de Prins Hendrik
straat omstreeks 1915
