Jakob Tiede Vellenga overleden
LiC0Vac^t^i»2
1
Ger Boersma en Jan Faber
Afgelopen najaar werd Leeuwarden
getroffen door het bericht van het plotse
linge heengaan in de nacht van 19 op 20
september van een markante stadgenoot:
Jakob Tiede Vellenga (1920-2012).
Geboren op 2 september 1920 te Leeu
warden, was hij na de lagere school en
hbs kantoorbediende, fabrieksarbeider,
ambtenaar, journalist en beroepspoliticus.
Van 1953 tot 1965 was hij wethouder van
Leeuwarden en van 1946 tot 1974 gemeen
teraadslid. Ook was hij lid van Provinci
ale Staten van Friesland van 1950-1954
en van 1962-1966. Van 1965 tot 1979 was
hij lid van de Tweede Kamer. Daarnaast
bekleedde hij functies binnen de Partij
van de Arbeid, de Protestants Christelijke
Werkgemeenschap en de Hervormde Kerk
(godsdienstonderwijzer, ouderling, syno
delid). Vanaf 1954 tot 1990 was Vellenga
tevens ambtenaar van de burgerlijke
stand in Leeuwarden. Hij was actief op tal
van maatschappelijke gebieden.
Jakob bezocht als jonge Leeuwarder de
christelijke hogere burger school. Voordat
hij in de politiek aan de weg timmerde,
had hij al verschillende banen gehad, van
hulppredikant en kantoorbediende tot
fabrieksarbeider. In 1942 werd hij amb
tenaar bij het gewestelijk arbeidsbureau
aan de Willemskade 10a te Leeuwarden.
Over zijn periode hier tijdens de Tweede
Wereldoorlog heeft hij een artikel geschre
ven voor de serie van de Fryske Akademy
Bydragen ta Pleatslike skiednis IV (1996).
Hij werkte bij het arbeidsbureau tot 1953.
Ook verder schreef Vellenga veel voor
allerlei bladen en kranten.
In de Leeuwarder Gemeenschap ver
scheen 16 jaar lang, van oktober 1953
tot december 1969 de rubriek 'Onder het
klokje'. Hierin werd een aantal mansper
sonen ten tonele gevoerd, dat het wel en
wee over Leeuwarden doornam. Het klok
je zelf was centraal geplaatst op de Nieu-
westad. Hiernaast werden van zijn hand
Jakob Tiede Vellenga (1920-2012)
Foto: Leeuwarder Courant, 1983
verhalen met een soortgelijke inhoud in
't Kleine Krantsje gepubliceerd onder de
titel 'Gesprekken op de brug'. Deze artike
len verschenen van 1980 tot aan 1996. Op
journalistiek gebied was hij verder actief
voor het politieke maandblad Doorbraak,
de Friese Koerier en de Friese editie van
Het Vrije Volk. Ook maakte hij zich in
verschillende, ook landelijke, functies ver
dienstelijk voor de Hervormde kerk.
Natuurlijk mag zijn inzet als ambtenaar
van de burgerlijke stand, in welke functie
hij maar liefst 5200 paartjes in de echt ver
bond, niet onvermeld blijven. Met verve en
doorspekt met zijn karakteristieke humor
wees Vellenga de jonge, verwachtingsvolle
trouwlustigen op hun huwelijkse rechten
en plichten, waarbij hij zich niet zelden
bediende van het hem zo dierbare stads
fries, dan wel het 'Liwwadders'. In het
promoten van het gebruik van dit oh zo
gemoedelijke communicatiemiddel speelde
Vellenga dan ook een meer dan actieve rol.
In 1978 werd Vellenga koninklijk
onderscheiden en benoemd tot Ridder in
de Orde van de Nederlandse Leeuw. In
1994 werd hij onderscheiden met de ere
penning van de gemeente Leeuwarden.
Ter gelegenheid van de presentatie van
de gedigitaliseerde Leeuwarder Raads-
verslagen (1865-2007), op de Dag van de
Leeuwarder Geschiedenis op 22 oktober
2011, verrichte Jakob Vellenga als oud
ste nog in leven zijnde lid van de eerste
naoorlogse gemeenteraad nog de beno
digde handelingen voor de ingebruikname
van deze rijke bron voor de Leeuwarder
geschiedschrijving. Daaraan voorafgaand
werd hij uitgebreid geïnterviewd door
HCL-directeur Geart de Vries. Amper drie
weken later was het wederom raak, toen
Vellenga op 11 november in het HCL over
zijn bestuurlijke carrière, alsmede zijn
jeugdjaren, aan de tand werd gevoeld door
Ad Fahner en Jes Wassenaar, de makers
van het programma 'Leeuwarden Toen'
van de Stichting Omroep Mercurius.
Burgemeester Ferd Crone memoreerde
hem in zijn herdenkingsrede als volgt:
'toen ik hem voor een bezoekje aan het
Stadhuis uitnodigde wilde hij meteen
komen, en vertelde honderduit over zijn
college-ervaringen. Treffend was dat de
bode hem bij de deur ontving met de mel
ding dat 'de berenburg al klaar staat'.
Zo ging dat vroeger, maar nu niet meer.'
Met Jakob Vellenga is een bestuurlijke
duizendpoot en zeer gewaardeerd stadge
noot heengegaan, op wie - wanneer dat
ook maar nodig was - tot op hoge leeftijd
een beroep kon worden gedaan om acte de
présence te geven. Inwoners, bestuur en
medewerkers van de gemeente Leeuwar
den zullen goede herinneringen aan deze
markante 'Liwwadder' bewaren.
