LiC0Vac^t^i»2
9
Koffiestroop, bestaande uit gebrande geka-
ramelliseerde glucosestroop en melasse, die
wordt gebruikt als toevoeging bij de koffie
en niet als vervanger hiervan. In 1921-1922
begon ook de firma M.A. Bokma de Boer in
Leeuwarden met het produceren van kof-
fiestroop onder de merknaam Frisia.
Leeuwarder cichoreifabrikanten
De eerder genoemde dominee Nieuwold
kreeg in Warga steun van Gerbrand
Sybrandi, die aan de brug in Huizum
in 1779 de eerste Friese cichoreifabriek
oprichtte, de wortels in ovens droogde en
met fijne handmolens maalde. In Leeuwar
den was de winkelier Frans Edzard Crop
(1773-1844) bij de Vischmarkt de eerste,
die een cichoreifabriek met paardenmolen
achter zijn huis vestigde.
In 1813 begon Willem ter Horst (1785
1870) een cichoreifabriek op de Oldegali-
leën, die in 1819 werd vernieuwd en ver
groot en in 1831 en 1836 werd uitgebreid
met nieuwe pakhuizen en schuren. Voor
de werklieden werden daar 24 woningen
gebouwd. Een windmolen werd in 1842 op
de fabriek gezet. Er zijn tijden geweest dat
er zo'n zeventig personen werkten. Door
Sierk Hijlko ter Horst en Jacob van Hulst
werd de onderneming in 1895 omgezet in
een vennootschap onder de naam Firma W.
ter Horst Co. Op 16 oktober 1916 brak
er brand uit in deze cichorei- en peekof-
fiefabriek van de latere eigenaar, de heer
S. Kooistra, waarbij de voorraadschuur en
minstens 100.000 kilo aan cichoreiwortelen
verloren gingen. In 1920 werd de fabriek
aan de Oldegalileën geveild, waarmee een
einde kwam aan de onderneming van de
Firma ter Horst.
Op 22 januari 1828 verkocht notaris
Kutsch op autorisatie van de Rechtbank een
'Huizinge met Cichorei-fabrijk en Brande
rij' op het Schoenmakersperk (G no. 171)
bij finale toewijzing. Eigenaresse was de
weduwe van Leendert Alberts de Boer, 'Chi-
coreij Fabrikeur', een broer van de hierna
te noemen Mindert Alberts de Boer, later
geheten Mindert Alberts Bokma de Boer.
Op 9 oktober 1832 deelde weduwe J.G.
Heuveldop mee dat zij een cichoreifabriek
had opgericht. In de nacht van 13 novem
ber 1847 ontstond er een felle brand in
de fabriek met een daarop geplaatste, in
1842 gebouwde windmolen, tevens weve-
rij en spinnerij van de gebroeders H. J.
Heuveldop op het Zuidvliet (L. no.151). In
augustus 1856 werd de firma failliet ver
klaard.
Gerrit Bockes Bokma stichtte in 1797 een
cichoreifabriek aan de Dokkumertrekweg
bij de Oude Meer waar, zoals hierna wordt
omschreven, tot 1963 de cichoreibereiding
door zijn opvolgers werd voortgezet, vanaf
de officiële oprichtingsdatum 1801 onder de
firmanaam M.A. Bokma de Boer. De fabriek
bleef tot 1854 eigendom van de familie en
werd daarna verkocht, maar de naam bleef
gehandhaafd. Het bedrijf werd in 1820
aangedreven door een rosmolen en had 23
mensen in dienst.
In 1904 adverteerde men in de Leeuwar
der Courant met 'Gezondheids- en Radix-
koffie uit de Stoom-Cichoreifabriek van
M.A. Bokma de Boer overtreffen alle andere
merken cichorei'. In 1906 verschijnen
advertenties met de naam Mokka, dat 'de
nieuwste, zuiverste, zindelijkste, smakelijk
ste cichorei is', vernoemd naar de Arabische
havenstad Mokka in Jemen, beroemd om
zijn koffiesoort. Op de Nijverheidstentoon
stelling te Leeuwarden behaalde de cicho
rei Mokka in 1906 een 'Gouden Medalje', de
hoogste onderscheiding, waarmee men trots
adverteerde.
Firma M.A. Bokma de Boer
De dochter van de hiervoor genoemde
Gerrit Bockes Bokma, Wijtske Ger-
rits Bokma, trouwde op 27 oktober 1799
in Leeuwarden met Mindert Alberts de
Boer. Uit dit huwelijk werd een zoon
Gerrit geboren, die in zijn overlijdensakte
'Cichoreifabrikeur' wordt genoemd. Op 26
juli 1807, na het overlijden van Wijtske,
huwde hij met zijn schoonzuster Jetske
Gerrits Bokma. In het burgerregister van
Leeuwarden liet hij zich in 1811 inschrij
ven als Mindert Alberts Bokma de Boer.
Uit dit tweede huwelijk van Mindert
werden zes kinderen geboren, waar
van twee kort na de geboorte zijn over
leden; de andere kinderen zijn dochter
Catharina en de zonen Wijtze, Albertus
en Schelte. Wijtze wordt in zijn huwe
lijksakte 'Cichoreij Fabrikant' genoemd.
Albertus werd predikant en kreeg een
dochter genaamd Sjoukje Maria Dide-
rika Bokma de Boer, later bekend als
de schrijfster Nynke van Hichtum,
die gehuwd is geweest met de socia
listische leider Pieter Jelles Troelstra.
De jongste zoon Schelte, wordt in de
geboorteaktes van zijn kinderen aange
duid als 'koopman'. Bij het overlijden van
Mindert werd door de weduwe J.G. Bokma
Cichoreifabriek W. ter Horst Co. circa 1890
