LiCOVac^t^i.2
14
Protest tegen de voorgenomen sloop van hotel De Klanderij aan het Zuiderplein in januari 1973
Foto: Leeuwarder Courant
aandacht ('er moet werkelijk iets gebeu
ren mensen: Kraaktie') en door daad
werkelijke kraakacties en de nog steeds
heersende woningnood, groeide het aantal
sympathisanten. De druk op de woning
markt werd groter, door de komst van
steeds meer studenten naar Leeuwarden
en de wens van de babyboomgeneratie om
zelfstandig te wonen.
Najaar 1970 ontruimde de politie twee
pandjes in de Sint Anthonystraat waar
een groep van acht krakers al enkele
maanden had gebivakkeerd. Woordvoer
der en leider van de groep, Jan Brugman,
ging na de ontruiming opnieuw naar
binnen, barricadeerde de deur, ram
melde op een ontstemde gitaar en gaf
aan de strijd voort te zetten. In de Land-
buurt voerde de gemeente in die jaren
een passief aankoopbeleid. Woningen
die daadwerkelijk te koop werden aan
geboden, werden gekocht en na verloop
van tijd gesloopt. Om in aanmerking te
komen voor een rijkssubsidie, diende de
gemeente tot sloop over te gaan binnen
twee jaar na aankoop. Het 'hier en daar'
aankopen en slopen had negatieve conse
quenties voor de rest van de buurt. Leeg
staande panden werden geplunderd en/
of in brand gestoken. Door sloop ontston
den gaten in de straatwand. De druk op
de gemeente werd groter om de gekochte
panden zo lang mogelijk een woonbe
stemming te laten houden. Door diverse
kraakacties vestigde zich een nieuwe
groep bewoners (studenten, jongeren,
kunstenaars en dergelijken); een alter
natief leefklimaat bloeide op, gaandeweg
'gelegaliseerd' door een saneringscon
tract. Een bescheiden huurbedrag werd
betaald, aansluiting van gas, water en
licht werd geregeld, met de voorwaarde
dat de 'huurder' direct zou vertrekken als
afbraak noodzakelijk werd geacht. Die
noodzaak kwam er met de plannen voor
nieuwbouw in het gebied.
Diverse kraakacties vonden in 1975
plaats aan de Willemskade NZ. Een aan
Hippo gelieerde groep kraakte een pand
dat in eigendom was van de ABN en voor
heen in gebruik bij het Arbeidsbureau.
De groep deponeerde de eerste nacht een
envelop met zestien losse guldens in de
brievenbus van de bank, als een 'symbo
lische huur'. Snel volgde de ontruiming.
Een vroege passant die het gadesloeg,
toonde weinig empathie: 'Gooi ze in de
gracht!'
Het Kloppend Hart
Vanuit de politieke groepering Axies werd
in 1971 de actiegroep Het Kloppend Hart
opgericht: een actiegroep die zich zorgen
maakte over de toestand en de toekomst
van de Leeuwarder binnenstad. Het
gedachtengoed van Axies kon op deze
wijze, langs niet-politieke weg, vrijelijk
tot uitdrukking gebracht worden. Kraak-
acties van de groep waren vooral gericht
tegen de 'city-vorming', met de gevreesde
verkeersdoorbraken, de geplande komst
en uitbreiding van kantoren in en rond de
binnenstad, ten koste van karakteristieke
stadsgedeelten.
Begin 1972 namen ruim 50 jonge
ren deel aan twee kraakacties in de
Torenstraat. Acties uit protest tegen de
afbraakplannen in de omgeving van het
Oldehoofsterkerkhof, ten behoeve van uit
breidingspannen van de AGO ('Ago go').
Dat de panden aan de oostkant van de
Torenstraat niet meer te redden waren,
besefte de groep terdege. Maar de actie
was er juist op gericht te voorkomen dat
ook panden aan de westkant van de Kleine
Kerkstraat en het blok tussen Toren
straat en Westerplantage plaats zouden
moeten maken voor kantoren. Een groep
van tien actievoerders drong aan de voor
avond van de geplande sloop de panden
binnen. Een snelle actie, met een al even
snelle ontruiming door de opgetrommelde
politie. De aanwezige cameraploeg van
het NOS-journaal (getipt via het netwerk
van Sikke Doele) bleek echter geen goede
beelden te hebben. Diezelfde nacht werd
een nieuwe kraakactie op touw gezet,
keurig gefilmd en de avond erop op de lan
delijke televisie uitgezonden.
Een jaar later werd een soortgelijke
actie uitgevoerd, nu met de bezetting van
hotel De Klanderij. Inzet was de afbraak
daarvan te voorkomen ('geen zwijnerij
met De Klanderij'). Om geen sympathie
te verspelen bij de Leeuwarder bevolking
werden de kosten van een vernield ruitje
(ƒ18,75) vergoed. Diezelfde nacht werd
het hotel ontruimd, met opnieuw beelden
door het wederom getipte NOS-journaal.
