BEWOON
LEEGSTAND: EENSCHAND!
LiC0Vac^t^i»2
16
ro
fonnn1
"ODODDDCnCDC
tnncEstrcDcot riccc do nni\
DDDccDnoDoncDcrinooDonb
QDfitn ornano ur no nroDOOOl
ranonr
Krakersaffiche
Collectie: Internationaal Instituut voor Soci
ale Geschiedenis (IISG)
volgens benut als wisselwoningen voor
bewoners ten tijde van de renovatie van
hun eigen woning.
In 1985 kraakte de groep Kots voor één
nacht het hoekpand Oude Oosterstraat-
Heerestraat. 'De bouwvak zit er op, dus
het sloopseizoen breekt weer aan', stelde
Kots, uit protest tegen de uitbreiding van
het Provinciehuis. 'Leeuwarden 700 jaar,
slopen maar' was de pakkende tekst op
een door de groep ontworpen affiche.
Bij de ontruiming in 1990 van voorma
lig café De Leeuw aan het Maria Anna-
straatje, werd zelfs door een agent een
pistool getrokken, toen een van de krakers
een dreigende houding aannam. Plaats
vervangend korpschef Gerard Jorna
achtte dat een onjuiste handeling om ver
volgens toch op te merken dat kraken
feitelijk niet nodig is omdat 'voldoende
betaalbare woonruimte in Leeuwarden
beschikbaar is'. De politie hanteerde in die
tijd de regel dat wanneer iemand minder
dan 24 uur in een leeg pand zit, hij of zij
op heterdaad betrapt is, en er uit moet.
De kraak in 1992 van Gedempte Kei
zersgracht 13 werd met een pamflet
onderbouwd: 'Er is geen geld voor sociale
woningbouw en voor renovatie. Intus
sen stromen golven bankbiljetten naar de
stadsschouwburg, naar het stadskantoor
en Johnny's swimming pool'. Met 'Johhny'
werd ongetwijfeld toenmalig burgemees
ter John te Loo bedoeld. In 1993 werd op
de (toen) leegstaande school aan de Druif
streek een spandoek opgehangen met de
tekst 'Kraken gaat door' en werden de
sloten van de voordeur dichtgekit. De eige
naar van het pand, advocatenkantoor Trip
6 De Goede, werd op de hoogte gesteld
van de kraak van hun recente aankoop.
Een dag later werd gestart met de 'ont
ruiming' door de politie. Na het openbre
ken (en vernielen) van de voordeur bleek
echter dat niemand aanwezig was en ove
rigens ook niemand binnen was geweest
Het in 1993 gekraakte pand Noordvliet
7 bood woonruimte aan enkele krakers. Er
was tevens een podium voor beginnende
bands uit Leeuwarden. Eén keer per week
werd in kraakkroeg Appie een niet-com-
merciële kroegavond gehouden met alter
natieve muziek. De opbrengst van enkele
benefietconcerten kwam geheel ten
goede aan ideële organisaties. Na enkele
maanden vertrokken de krakers vrijwil
lig omdat er in het pand een islamitische
gebedsruimte voor de Turkse gemeen
schap zou komen.
Reeds in 1979 was het leegstaande win
kelpand Voorstreek 3 (Radio Vaartjes)
voor één dag gekraakt, uit symbolisch
protest tegen de woningnood. Jaren later,
in 1994, werd het pand opnieuw gekraakt,
maar nu voor langere tijd. De bezetters
protesteerden daarmee tegen de plannen
van woningbouwvereniging Patrimo
nium, die in het monumentale pand en
het naastgelegen parkeerterrein, appar
tementen wilde bouwen. In 1995 lagen er
concrete pannen voor ver- en nieuwbouw
en dienden de krakers het pand te ont
ruimen. Op 10 oktober 1995 werd in alle
vroegte een eind gemaakt aan de bezet
ting van het zwaar gebarricadeerde pand.
Bij de actie werden vijftig ME'ers en drie
politiehonden ingezet. Een forse inzet,
omdat er vooraf diverse signalen waren
dat de bewoners zich met geweld zouden
verzetten.
De gemeente kon zich overigens vinden
in de aanvraag van het Platform één- en
tweepersoons huishoudens in Leeuwar
den (PEL) bij de Rijksdienst voor Monu
mentenzorg om het 18de eeuwse pand tot
rijksmonument te verheffen. Daarmee
werd sloop in ieder geval voorkomen.
In 2003 beleefde het kraken in Leeu
warden een soort wedergeboorte. Binnen
enkele maanden werden tien leegstaande
panden gekraakt. In die periode bleek het
nog steeds uiterst moeilijk voor starters
om een goedkope huurwoning te bemach
tigen. De Boerderie aan de Grote Hoog
straat (voormalig La Bella), de Stein-
voortepanden aan het Zuiderplein ('Stein
Oort'), de Klanderijstraat 1 en 1a, het
Stadshuis aan de Arendstuin (voorma
lige gemeentelijke huisvesting voor Sport
Recreatie), De Haan (molenromp aan
het Vliet), de 'Grafkist' aan de Minne-
mastraat, Grozny aan de Grote Kerk
straat 228, de Sigma-loods aan de Ampè
restraat, de Goede Herder kerk aan de
Troelstraweg en bedrijfspand Kwint aan
de Einsteinweg.
Een naam die regelmatig opdook, was
die van Wil Hoytink die zo'n 25 jaar actief
kraker is geweest. Na weer een ontrui
ming sprak hij de legendarische woorden:
'Ik denk dat ik nu maar naar een vriend
ga voor een kopje koffie en een breekijzer.
Op naar het volgende pand.'
Krakerscollectief De Grafkist hield met
een open dag een charme-offensief in de
buurt rondom het gekraakte pand van
de voormalige doodskistenfabriek aan de
Minnemastraat.
Opvallend was de kraak van drie huur
woningen in de Wielenpolle door buurt
bewoners in 2010, als protest tegen het
beleid van corporatie Elkien. Na toezeg
gingen van Elkien over de woningtoewij
zing en het onderhoud van de woonomge
ving, werden de woningen weer vrijwillig
ontruimd.
Een reeks kraakacties is al kort beschre
ven. Zonder verdere toelichting en zonder
volledig te willen zijn: Hoeksterpad 10
(1979), panden aan de Willemskade, Hol-
landerdijk, Snekerkade, Archipelweg,
Maria Louisestraat 2, Nieuwekade, hoek
pand Pelikaanstraat/Spanj aardslaan,
allemaal in de jaren tachtig. De conciërge
woning van de RSG aan de Willemskade,
een pand aan de Burmaniastraat, Kanaal
straat, Eewal (conservatorium) in de jaren
negentig. In het afgelopen decennium het
OLAF-pand aan de Willemskade, een
voormalig schoolgebouw aan het Skrok,
het LPF-pand, een bovenwoning aan de
Nieuwestad en het Fries Koffiehuis aan
het Ruiterskwartier.
In de beschrijving en de opsomming
missen nog twee kraakacties die door de
omvang, aandacht en politieke beteke
nis (Arendsbuurt) of door de duur van
de kraakperiode ('t Koetshus) bijzonder
waren en apart beschreven worden.
