LiC0Vac^t^i»2 2 'Plan de l'Eglise Wallonne', 1840, mogelijk vervaardigd door Jan Joseph Rameau, landmeter en tekenaar van het kadaster voor de provinciale overheden. De opval lendste bank is die met een overhuiving, rustend op twee gecanneleerde kolommen met Korinthische kapitelen en met snij werk versierde dragers. Het gestoelte, dat in de negentiende eeuw werd gebruikt door de Gouverneur (commissaris des konings), zal in de zeventiende en acht tiende eeuw de stadhouderlijke zitplaats zijn geweest. De kerkruimte werd gevuld met banken en stoelen. Voor de verlichting van de kerk bij avonddiensten leverde de geelgieter Tierd Tierx in 1661 voor 225 gulden en 5 stuivers twee kaarsenkronen en tien blakers. Die werden in 1836 voor ƒ100,- gekocht door de kerkvoogden van Holwerd, waar ze nu in de kerk niet meer te vinden zijn. Gerrit Ypes Nijhoff De landschapskistenmaker Gerrit Ypes Nijhoff zal de eikenhouten preekstoel met inlegwerk van ebbenhout hebben vervaar digd en ook de banken, zoals het stadhou dersgestoelte. Op 18 augustus 1659 ont ving hij voor 'landswerken' een bedrag van 924 Carolusguldens en 9 stuivers, ongetwijfeld mede voor zijn werk in de Waalse kerk. Hij was behalve kistenma ker ook houtkoper. Uit archiefstukken valt na te gaan dat hij behalve aan provinciale gebouwen verder her en der in Friesland werk leverde, zoals de preekstoel en het doophek in de kerk van Suawoude (1633), een orgelkast in Stiens (1646), wijzerplaat, banken en portaal in de kerk van Dronrijp (1651), betimmeringen in de Leeuwarder Kanselarij (1651) en de preekstoel van Menaldum. De preekstoelen van Boksum (1661) en Vrouwenparochie (1669), die identiek zijn aan de preekstoel in de Waalse kerk, zouden ook van zijn hand kunnen zijn. Dat geldt ook voor de Glin- strabank uit 1661 in de kerk van Boksum. Daarvan komen de vormgeving en details van de kolommen sterk overeen met die van de stadhoudersbank in de Waalse kerk. De preekstoel van Vrouwenparochie moet Gerrit Ypes dan vlak voor zijn over lijden in 1669 hebben voltooid of zijn zoon Ype Gerrits moet hem hebben afgeleverd. De gevel en de koepel De voormalige kloosterkapel kreeg een nieuwe gevel en ook een nieuwe koepel. Daarin werd een nieuwe, nog altijd bestaande luidklok geplaatst met het wapen van Friesland en het opschrift VRIESIA. Die leverde Jurjen Balthasar op 18 mei 1661. In de gevel kwam een korfbogig poortje, omlijst door pilasters met eenvoudig lijst- kapitelen en een daarop rustende dekplaat en een fries en daarboven een driehoekig fronton. De steenhouwer zal zijn classi cistische poortontwerp hebben ontleend aan voorbeelden van de beroemde Itali aanse bouwkundige Vincenzo Scamozzi (1548-1616), wiens architectuurtractaat in Nederland voor het eerst werd uitgegeven in 1640 als De grondt-regulen der bouw- konst.... Anders wel aan De vyf Colom- Orden, met derzelver Deuren en Poorten van Scamozzi's Nederlandse navolger Symon Bosboom (1614-1662). In het fronton werd de tekst L' EGLISE WALLONNE gebeeldhouwd, alsmede symbolen. De lijst onder het fronton kreeg het opschrift NOUS OIJONS PARLER, CHACUN EN NOS PROPRES LANGUES DES CHOSES MAGNIFIQUES DE DIEU. ACTE DES APOT. (Wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden. Handelingen der Apostelen). Onder de lijst kwam op een opengesla gen bijbel de tekst VENEZ MONTONS A LA MONTAGNE DE L' ETERNEL A LA MAISON DU DIEU DE JACOB ESAIE II III (Komt, laten wij optrekken naar de berg van de Heer, naar het huis van Jacobs God, Jesaja 2:3). Dit was een toepasselijke tekst in verband met de lig ging van de kerk op een steile terphelling. Sjoerd Ates Haackma Het poortje in Leeuwarden zal zijn gemaakt door Sjoerd Ates (Suffridus Atonis) Haackma, die sinds 1653 'land schapssteenhouwer' en sinds 1655 gead mitteerd landmeter was en medewerker aan de vervaardiging van de Schotanus- atlas van 1664. Soms staat in de Registers van Beta lingsordonnanties van de Staten van Friesland aangegeven dat hun betalingen specifiek voor de 'Fransche kerk' gedaan werden. Op andere plaatsen werden de kosten opgenomen in totale posten. De landschapssteenhouwer, onze Sjoerd Ates Haackma, ontving op 18 augustus 1659 een bedrag van 462 Carolusguldens en 14 stuivers, op 9 oktober 1661 verder 72 Caro- f' r s

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2013 | | pagina 4