De Friesche Brood- en Meelfabriek De Hoop
Broo d e schuit -Koek «nSlmket fabriek
18
René Kuipers Uit de vergadering van de gemeenteraad van Leeuwarden op 7 november 1864: 'Wij
vernemen, dat eenige ingezetenen alhier, in aanmerking genomen den bijval dien aan
het van Amsterdam dagelijks aangevoerd wordende brood ten deel valt, en geleid door
de gunstige resultaten van de elders hier te lande bereide in werking gebragte stoom-
broodbakkerijen, het wenschelijk hebben geacht ook in deze stad eene zoodanige
fabriek op te rigten, waardoor tot lager prijs puik brood aan de ingezetenen zoude
worden geleverd. Tot verwezenlijking van dat doel zullen, naar wij vernemen, de inge
zetenen dezer stad dezer dagen bij circulaire worden uitgenoodigd van hunne belang
stelling te doen blijken, door inteekening, bij aandeelen van ƒ200,- tot bijeenbrenging
van het vereischte kapitaal.'
Briefhoofd van de Brood-, Beschuit-, Koek- en Banketfabriek De Hoop uit 1910
Een achttal Leeuwarder bakkers
reageeert op die mededeling met een
advertentie in de Leeuwarder Courant
van 18 november 1864. Zij schrijven met
enig sarcasme over 'het (edelmoedig?)
plan' van de heren Pama de Kempenaer
en jonkheer Van Reigersberg Versluijs
om alhier een brood- en meelfabriek op
te richten teneinde goedkoper en beter
wittebrood te leveren. De adverteer
ders wijzen er fijntjes op dat door hen
al sedert ruim 2 jaren een gelijke brood
soort wordt verkocht voor de prijs van 20
cent, terwijl die door de genoemde heren,
om een betere winst te hebben, op 22 cent
wordt gesteld.
Oprichting fabriek
De fabriek werd gevestigd in een weiland
op de hoek van de Westersingel en de
Fonteinsloot, waar de in 1920 ter plaatse
aangelegde Fonteinstraat naar is ver
noemd. Naast en achter het fabriekster
rein werd in 1872 het Westerpark (Vos-
separk) aangelegd. In de relatief korte
tijd van haar 52-jarig bestaan vanaf de
opening in 1865 tot de sluiting in 1917,
kende het bedrijf veel wisselingen van
eigenaren, zoals hierna wordt omschre
ven. De oprichting van de Friesche
Brood- en Meelfabriek De Hoop vond
plaats op 7 december 1864. Aandeelhou
ders worden opgeroepen aanwezig te zijn
bij het passeren der notariële akte van
de vennootschap op 28 januari 1865 in
Zaal van der Wielen, het latere Zalen
Schaaf. In de loop van 1865 wordt door
de commissarissen de deelhebbers in de
vennootschap verzocht in vijf termijnen
van elk 20 procent van het door hen inge
schreven kapitaal te storten.
Als directeuren van de fabriek worden
genoemd Pieter Pama de Kempenaer
(1819-1881), geboren te Arnhem, ridder
in de Orde van de Eikenkroon en de
eerste gemeentelijke directeur (1865)
van de stedelijke gasfabriek te Leeuwar
den en Jonkheer Hugo van Reigersberg
Versluijs (1836-1907), geboren te Mid
delburg, koopman en van 1858 tot 1864
vennoot van ijzergieterij Boddaert en
Reigersberg Versluijs te Middelburg.
Op 13 april 1865 worden als commis
sarissen van deze nv genoemd respectie-
velijk Pieter Pama de Kempenaer, Isaac
Bolman en Willem Sprenger, allen te
Leeuwarden. Isaac Bolman (1834-1899)
was secretaris van 1865 tot 1883 van de
gemeente Leeuwarderadeel, daarna bur
gemeester tot 1896 van deze gemeente.
Willem Sprenger (1836-1911), succes
vol zakenman, zeehandelaar en eige
naar van Kassiers en Effectenfirma P.
Koumans Smeding, vernoemd naar de
grootvader van zijn echtgenote, werd in
1863 directeur van de Leeuwarder Cou
rant en vervulde ook tal van maatschap
pelijke functies. Bij het overlijden van
Willem Sprenger liet zijn kassiersfirma
een banksaldo na van meer dan ander
half miljoen gulden.
Op 15 april 1865 koopt de N.V.
