Bij een foto en een schilderij
"Tlt!
29
Jan Verbeek De ansichtkaart 'Hollandschedijk Leeuwarden' biedt een blik op een verleden waarvan
- om met Fenno Schoustra te spreken - geen steen meer op de andere ligt. We zien uit op
een deel van de voormalige grens tussen Leeuwarden en de kadastrale gemeente Huizum.
De foto is van voor het jaar 1896, want
rond dat jaar werd de molen de Bazuin
door de bliksem getroffen, verloor de molen
zijn wieken en kort erna werd zijn opbouw
gesloopt. Rechts zien we een bord met
daarop de vermaning dat in de gemeente
Leeuwarden motorvoertuigen niet harder
dan 8 kilometer in het uur mogen rijden.
Aangezien Daimler in 1885 zijn benzine
motor patenteerde, kunnen we de foto
plaatsen in het tijdvak 1885-1896. Het bord
staat op Leeuwarder grond, op de noord
wand van het Wynhornster pypke dat we
tot duiker gedegradeerd - het pypke ging
in 1830 bij de aanleg van de Rijksstraat
weg onder de grond - ónder de straatste-
De bebouwing lopen we na van links
naar rechts: de eerste drie panden zijn de
latere nummers 8, 6 en 4 aan de Schrans.
Hoewel de panden 8 en 4 in opbouw iden
tiek lijken, stond het laatste op een dubbel
perceel en zal het een gesplitste woning
zijn geweest. Op de gevel van nummer 6
zien we: H. v.d. Woude Expediteur Vracht
vervoer. Het is een breed pand met links
een dubbele staldeur; op het erf staat het
nen moeten zoeken. In Huizum sprak men
van het Husumer- of Steenen pypke. Het
pypke vormde een deel van de gemeente
grens. Hoewel de fotograaf rechts een deel
van Leeuwarden heeft gekiekt, heeft hij de
stad ook de rug toegekeerd. Hij stond voor
de Leeuwarder enclave in Huizum: het erf
van de voormalige molen de Eenhoorn.
We kunnen in totaal veertien personen
onderscheiden en lopen ze van rechts naar
links na. De man geheel rechts loopt al op
Huizumer grond. Dan komt een groepje
van acht. Langs het hekwerk op het pypke
staat een viertal dat naar beneden kijkt:
zij bevinden zich in Leeuwarden. Het
linker viertal staat langs een hekwerk
er haaks op: zij vertoeven in Huizum. De
hekwerken behoedden de wandelaars voor
een onverhoedse val in de schietsloot. Die
liep halverwege de Hollanderdijk vanaf de
Spoorsloot tot aan het pypke. De hoofd
persoon van de foto is wel de jongen op de
fiets. Rechts van hem, voor ons links, lijkt
een jongetje met pofbroek voor een ander
hekje langs de sloot te staan. Maar wie
goed kijkt, bemerkt een dubbel hek. Het
zijn de leuningen van een bruggetje over de
sloot. Het jongetje staat bloot aan de sloot:
een duwtje zou hem een nat pak opleveren.
Dan een man die de Hollanderdijk lijkt in
te wandelen; tenslotte twee mannen voor
de trochreed naar de boerderij van Keestra.
Hollandschedijk (0
XeeuwatOen
USijf. N. J. Boon, Anut,
De ansichtkaart van de Hollandschedijk
De eerste drie panden aan de Schrans vanuit
de tegengestelde hoek in de jaren dertig
