20
Kooiker Broer van Gunst bespiedt door het
kijkgat de eenden in de vangpijp
Collectie familie van Gunst
Broer van Gunst
Broer van Gunst is op 13 mei 1933 in
Wymbritseradeel getrouwd met Wiebrigje
Boersma. Uit dit huwelijk zijn in Piaam
vier kinderen geboren, namelijk:
Ytzen, geboren op 1 juli 1934;
- Laas, geboren op 16 oktober 1935;
- Sjoukje Pietertje, geboren op
8 december 1942;
Antje Sietske, geboren op
31 juli 1946 (roepnaam Anneke).
In een gesprek met Laas van Gunst
junior in 2013 kreeg ik veel te horen over
zijn familie. Het gezin heeft te Kooihui-
zen onder Piaam in verschillende huizen
gewoond. Zo vertelde hij me dat hij gebo
ren is in het nog bestaande huisje naast de
betonbrug bij de voormalige zeedijk, dat
nu verhuurd wordt als vakantiewoning.
In die tijd toen Laas geboren werd,
werkte zijn vader Broer van Gunst bij
kooiboer Van der Velde. Die was toen de
eigenaar van de kooi die het dichtst bij
de dijk ligt. Deze kooi heet nu Buismans-
koai. Vogelbeschermer Hein Buisman
heeft deze kooi nagelaten aan It Fryske
Gea onder de voorwaarden, dat de vangst
van eenden gestopt zou worden en dat It
Fryske Gea de kooi tot in lengte van jaren
als natuurreservaat in stand zou houden.
Hoewel de kooi sinds lang buiten bedrijf
is, geldt nog steeds het afpalingsrecht;
zodoende hebben veel ganzen hier in de
winterperiode een mooi rustgebied. Het
zelfde kan van de andere Buismanskoai
bij Giekerk gezegd worden.
Ook heeft het gezin Broer van Gunst in
een huisje gewoond op het String tussen
de twee kooien aan de Kooireed te Kooi-
huizen onder Piaam. Toen Broer van
Gunst naar Ryptsjerk verhuisde, begon
hij als pachter voor zichzelf te boeren en
te kooien. Het postadres aldaar is Wester-
dijk 23.
Laas van Gunst jr. vertelde me verder,
dat de start daar moeilijk was. Er moest
vee gekocht worden en zowel de boerde
rij als de kooi waren aan veel onderhoud
toe. Gelukkig droegen de erven Hepkema
daaraan financieel bij.
Het wonen daar was heel speciaal: ze
woonden er echt in de natuur naast de
kooi met zijn eenden en tussen de wei
devogels en de wilde ganzen. Dat is een
mooie ervaring maar het heeft ook nade
len. Een van de nadelen was het ontbre
ken van waterleiding, elektriciteit en de
grote afstand tot de verharde weg en die
merkte je elke dag, want de melk en de
gevangen eenden moesten naar die weg
gebracht worden om opgehaald te worden.
Laas bracht de eenden ook wel op de fiets
naar poelier P. de Jong in de Sint Jacobs-
straat 8 in Leeuwarden. De kinderen
Van Gunst moesten een heel eind lopen
om naar school te gaan. De bakker en de
kruidenier kwamen niet aan de deur. Het
was te ver voor hen om naar de boerderij
te komen.
De opbrengsten van dit kooibedrijf
waren karig. Om een hogere prijs voor de
eenden te krijgen is er ook wel geleverd
aan P.J. van der Zijden, Javastraat 271a
te 's Gravenhage. Deze firma kocht in
geheel Nederland wild op en bestookte de
kooikers met veel reclamemateriaal. Eerst
betaalde Van der Zijden iets meer dan een
ander, maar later toen hij de klandizie
eenmaal had, betaalde hij minder.
In de kooi was altijd veel werk te doen.
Broer van Gunst vlocht zelf zijn korven,
die winters op zolder in het hok werden
opgeslagen. De rietmatten in de kooi vroe
gen en vragen elk voorjaar veel herstel
werk. De kooi had pijpen van het Friese
type dus met doorlopende rictschermen
langs de vangpijpen.
Echt geïsoleerd raakte de kooiplaats als
de boezem buiten zijn oevers trad en de
dijken van de zomerpolders het buitenwa
ter niet meer konden keren. Dan stond de
hele omgeving onder water en lag de kooi
plaats als een eilandje in een grote water
vlakte. Slechts met een bootje kon men
dan bij de weg komen. Dan was de kooi
plaats een toevluchtsoord voor de ratten
die uit het veld moesten vluchten. Illustra
tief is de foto van de moeder van Wiebrigje
Boersma die een tijdje op de kooiboerde-
rij bij haar dochter heeft gewoond. Antje
Boersma-Heins zit voor het raam en kijkt
naar buiten naar de ondergelopen landen.
De foto is van 11 december 1965.
Op de foto met het vooraanzicht van de
kooiplaats is veel te zien. Het meest opval
lend zijn de twee honden op het pad naar de
boerderij. De rechtse, heeft de bonte teke
ning van een echte kooihond. Op de boom
voor het rechter raam is een tekstbord aan
gebracht met hierop: "Waarschuwing: Het
is ten strengste verboden en in uw eigen
belang niet in de eendenkooi te komen.
Antje Boersma-Heins kijkt uit over de
ondergelopen landen
Collectie familie van Gunst
