Oorlog en vriendschap, een familieverhaal uit WO Lcovo-'in} LA.il 12 Roel de Groot Een wat merkwaardige titel. Bestaat dat wel of kan dat wel, oorlog en vriendschap? In oorlogstijd denkje toch in eerste instan tie aan vijandigheid? Als het dan ook nog gaat om vriendschap tussen iemand uit de vijandige sector en iemand uit de belaagde sector, wordt het wel heel ingewikkeld. Maar het kan zich toch voordoen: vriend schap met iemand uit de gelederen van de vijand. Dat levert voor beide partijen ge vaarlijke situaties op. Voor de één kan het verraad betekenen, voor de ander heulen met de vijand. Vroeg of laat krijg je daarvoor de rekening ge presenteerd. Het kan leiden tot gevangenis straf of de dood. Maar het kan ook goed aflopen, hoewel gedurende de staat van oorlog de bedreiging voortdurend op de loer ligt. Een voorbeeld daarvan is terug te vinden in het volgende familieverhaal uit WO II. Herinneringen Hoe ver gaan de herinneringen van een mens terug in de tijd? Voor mijzelf heb ik het ge voel, dat gebeurtenissen die een diepe indruk maken, reeds op zeer jonge leeftijd in het ge heugen worden opgeslagen. Zo weet ik mij voorvallen te herinneren van vóór de oorlog '40-'45. Toen die oorlog uitbrak was ik zes jaar. De er aan voorafgaande jaren waren niet erg florissant. Er heerste armoede, vader was schildersknecht en was dikwijls werkloos en werd dan zogenaamd 'steuntrekker'. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak was ik op be zoek bij mijn grootmoeder, die op het Koe plein woonde. Opoe stond met de buren te praten in de achtertuin en ik voel nog de ang- stige sfeer, die er heerste toen de kreet 'Het is oorlog' geslaakt werd. Wist ik veel wat oorlog betekende!? Maar het was duidelijk dat het iets ergs moest zijn. Ik werd er onrustig van. 'Opoe, wat is oorlog?' Ik kan me het antwoord niet herinneren, misschien is dat er nooit ge komen. Nadien ben ik het uiteraard wel aan de weet gekomen, hoewel leed en ellende ge lukkig onze deur zijn voorbijgegaan. Maar de oorlogsjaren hebben wel de nodige verrassin gen met zich meegebracht, hetgeen hierna tot uitdrukking wordt gebracht als familiege schiedenis. De voorgeschiedenis We woonden in Leeuwarden in de Auke Stel lingwerfstraat in het smalle stukje, je kon bij Een familieverhaal uit WERELDOORLOG II 1940 -1945 R. DE GROOT Josef Poltrum (circa 1902-1952) in SS-uniform op de omslag van een publicatie van de auteur, waarvan deze bijdrage een samenvatting is Collectie Roel de Groot wijze van spreken bij de overburen op de tafel kijken. Het ligt voor de hand, dat daardoor ie dereen alles van de ander wist, inclusief de politieke opvattingen. Er woonden bijvoor beeld NSB'ers, maar naar later bleek ook ver zetsmensen, die onder andere bij de bevrijding een belangrijke rol hebben ge speeld. Toen de oorlog uitbrak was vader weer zon der werk en hij probeerde op allerlei manie ren aan de slag te komen, want steuntrekken was tenslotte geen vetpot. Diezelfde oorlog bracht redding, want als gevolg van te ver wachten bombardementen werd de Luchtbe schermingsdienst (LBD) opgericht. Vader slaagde erin bij deze organisatie een functie te verwerven. Het bezit van een EHBO-di- ploma zal hem daarbij van nut zijn geweest. Nu had hij naar ik aanneem inkomsten en was hij tevens vrijgesteld van tewerkstelling in Duitsland. De Luchtbeschermingsdienst was aanvan kelijk gevestigd in de openbare school aan de Oostersingel. Wij noemden dat de Vijver- school, gelegen vlakbij de kazerne, waar de Duitse bezetter gelegerd was. Later maakte de LBD gebruik van een garagebedrijf in de Wij- brand de Geeststraat, waar ook voertuigen, hulpmaterialen en sirenes een plaats von den. Beide vestigingen hadden voor vader het voordeel dat ze op geringe afstand van ons huis lagen. De school aan de Oostersingel, zo dicht bij de kazerne, zal gevorderd zijn door de bezetter. In elk geval kwamen er ook Duitse militairen, misschien voor oorlogson- derricht. Het kon niet uitblijven, Duitsers en de manschappen van de LBD kwamen met el kaar in aanraking. En in de eerste oorlogsja ren, toen de bezetters nog vrij mild optraden, zal dit nog gemoedelijk zijn verlopen.

Historisch Centrum Leeuwarden

Leovardia, 2000-2018 | 2015 | | pagina 14